Purushottama-samhita [sanskrit]

15,643 words | ISBN-13: 9788179070383

The Sanskrit text of the Purushottama-samhita, an ancient Vaishnava Agama, belonging to the Pancaratra tradition. Topics include the construction of temples, architecture, iconography, festivals (celebrations of deities and their exploits). Alternative titles: Puruṣottamasaṃhitā (पुरुषोत्तमसंहिता), Purushottamasamhita, Purusottamasamhita, Purusottama, Puruṣottama-saṃhitā (पुरुषोत्तम-संहिता), Śrīpuruṣottamasaṃhitā (श्रीपुरुषोत्तमसंहिता), Shripurushottamasamhita, Shripurushottama Sripurusottamasamhita, Sripurusottama.

Verse 8.1

ओं ।
श्रीपांचरात्रे श्रीपुरुषोत्तमसंहितायां ।
अष्टमोध्यायः ।
धृवबेरादि विग्रहलक्षणविधिः ।
ऋषयः ।
अधिकपाठानि ।
भगवन् मुनिशार्दूल आश्रितार्थफलप्रदा ।
कध्यतां बिंब निर्माण विधिं शास्त्र प्रमाणतः ।
कतिभेदानि बेराणि अर्चनार्थं मधुद्विषः ।
तेषां तु लक्षणंब्रुहि विस्तरेण यथाविधि ।
श्रीवसिष्ठः ।
धॆवबेर लक्षणं ।
अतसरं प्रवक्ष्यामि विग्रहाणां च लक्षणम् ।
आलयस्य प्रमाणेन कूर्याद्द्वारप्रमाणतः. ॥ 1 ॥

oṃ |
śrīpāṃcarātre śrīpuruṣottamasaṃhitāyāṃ |
aṣṭamodhyāyaḥ |
dhṛvaberādi vigrahalakṣaṇavidhiḥ |
ṛṣayaḥ |
adhikapāṭhāni |
bhagavan muniśārdūla āśritārthaphalapradā |
kadhyatāṃ biṃba nirmāṇa vidhiṃ śāstra pramāṇataḥ |
katibhedāni berāṇi arcanārthaṃ madhudviṣaḥ |
teṣāṃ tu lakṣaṇaṃbruhi vistareṇa yathāvidhi |
śrīvasiṣṭhaḥ |
dhaॆvabera lakṣaṇaṃ |
atasaraṃ pravakṣyāmi vigrahāṇāṃ ca lakṣaṇam |
ālayasya pramāṇena kūryāddvārapramāṇataḥ. || 1 ||

The English translation of Purushottama-samhita Verse 8.1 is contained in the book The Pancaratra Agamas (an Introduction) by Swami Harshananda. This book is not available online so in order to read the full text and translation you should buy the book:

Buy now! English translation by Swami Harshananda (2002)

Glossary of Sanskrit terms

Note: This extracts Sanskrit terms and links to English definitions from the glossary, based on an experimental segmentation of verse (8.1). Some terms could be superfluous while some might not be mentioned. Click on the word to show English definitions.

Shripancaratra, Shri, Purushottama, Samhita, Ashtama, Dha, Dhi, Dhya, Aya, Ayas, Vigraha, Lakshana, Vidhi, Rishi, Adhika, Patha, Ani, Bhagavat, Bhagavan, Munishardula, Ashrita, Artha, Phalaprada, Kadhi, Bimba, Nirmana, Shastra, Pramanatah, Katibheda, Bera, Arcana, Madhudvish, Tad, Vistarena, Vistara, Yathavidhi, Vasishtha, Atasa, Prava, Kshi, Amin, Alaya, Pramana, Dvara,

Analysis of Sanskrit grammar

Note: this is an experimental feature and only shows the first possible analysis of the Sanskrit text (Purushottama-samhita Verse 8.1). If the system was successful in segmenting the sentence, you will see of which words it is made up of, generally consisting of Nouns, Pronouns, Verbs, Participles and Indeclinables. Click on the link to show all possible derivations of the word.

  • Line 1: “oṃ
  • Cannot analyse om
  • Line 2: “śrīpāṃcarātre śrīpuruṣottamasaṃhitāyāṃ
  • śrīpāñcarātre -
  • śrīpāñcarātra (noun, neuter)
    [nominative dual], [vocative dual], [accusative dual], [locative single]
  • śrī -
  • śrī (noun, feminine)
    [compound], [nominative single]
    śrī (noun, masculine)
    [compound]
  • puruṣottama -
  • puruṣottama (noun, masculine)
    [compound], [vocative single]
  • saṃhitāyām -
  • saṃhitā (noun, feminine)
    [locative single]
  • Line 3: “aṣṭamodhyāyaḥ
  • aṣṭamo -
  • aṣṭama (noun, masculine)
    [nominative single]
  • dhyā -
  • dhi (noun, masculine)
    [compound], [adverb], [nominative dual], [vocative dual], [accusative dual]
    dhī (noun, feminine)
    [compound], [adverb]
    dhā (noun, masculine)
    [locative single]
    dhyā (noun, feminine)
    [nominative single]
  • āyaḥ -
  • āyas (noun, neuter)
    [compound], [adverb], [nominative single], [vocative single], [accusative single]
    āya (noun, masculine)
    [nominative single]
  • Line 4: “dhṛvaberādi vigrahalakṣaṇavidhiḥ
  • Cannot analyse dhṛvaberādi*vi
  • vigraha -
  • vigraha (noun, masculine)
    [compound], [vocative single]
    vigraha (noun, neuter)
    [compound], [vocative single]
  • lakṣaṇa -
  • lakṣaṇa (noun, masculine)
    [compound], [vocative single]
    lakṣaṇa (noun, neuter)
    [compound], [vocative single]
  • vidhiḥ -
  • vidhi (noun, feminine)
    [nominative single]
    vidhi (noun, masculine)
    [nominative single]
  • Line 5: “ṛṣayaḥ
  • ṛṣayaḥ -
  • ṛṣi (noun, masculine)
    [nominative plural], [vocative plural]
  • Line 6: “adhikapāṭhāni
  • adhika -
  • adhika (noun, masculine)
    [compound], [vocative single]
    adhika (noun, neuter)
    [compound], [vocative single]
  • pāṭhā -
  • pāṭha (noun, masculine)
    [compound], [vocative single]
    pāṭhā (noun, feminine)
    [nominative single]
  • ani -
  • ani (noun, masculine)
    [compound], [adverb]
    anī (noun, feminine)
    [adverb], [vocative single]
  • Line 7: “bhagavan muniśārdūla āśritārthaphalapradā
  • bhagavan -
  • bhagavat (noun, masculine)
    [compound], [vocative single]
    bhagavat (noun, neuter)
    [nominative single], [vocative single], [accusative single]
    bhagavan (noun, masculine)
    [vocative single]
  • muniśārdūla* -
  • muniśārdūla (noun, masculine)
    [nominative single]
  • āśritā -
  • āśrita (noun, masculine)
    [compound], [vocative single]
    āśrita (noun, neuter)
    [compound], [vocative single]
    āśritā (noun, feminine)
    [nominative single]
  • artha -
  • artha (noun, masculine)
    [compound], [vocative single]
    artha (noun, neuter)
    [compound], [vocative single]
    arth (verb class 1)
    [imperative active second single]
  • phalapradā -
  • phalapradā (noun, feminine)
    [nominative single]
  • Line 8: “kadhyatāṃ biṃba nirmāṇa vidhiṃ śāstra pramāṇataḥ
  • kadhya -
  • kadhi (noun, masculine)
    [compound], [adverb], [nominative dual], [vocative dual], [accusative dual]
  • atā -
  • at (verb class 1)
    [imperative active second single]
  • am -
  • a (noun, masculine)
    [adverb], [accusative single]
    ā (noun, feminine)
    [adverb]
    e (noun, masculine)
    [accusative single]
  • bimba -
  • bimba (noun, masculine)
    [compound], [vocative single]
    bimba (noun, neuter)
    [compound], [vocative single]
  • nirmāṇa -
  • nirmāṇa (noun, neuter)
    [compound], [vocative single]
  • vidhim -
  • vidhi (noun, feminine)
    [accusative single]
    vidhi (noun, masculine)
    [accusative single]
  • śāstra -
  • śāstra (noun, neuter)
    [compound], [vocative single]
  • pramāṇataḥ -
  • pramāṇataḥ (indeclinable)
    [indeclinable]
  • Line 9: “katibhedāni berāṇi arcanārthaṃ madhudviṣaḥ
  • katibhedāni -
  • katibheda (noun, neuter)
    [nominative plural], [vocative plural], [accusative plural]
  • berāṇi -
  • bera (noun, neuter)
    [nominative plural], [vocative plural], [accusative plural]
  • arcanā -
  • arcana (noun, masculine)
    [compound], [vocative single]
    arcana (noun, neuter)
    [compound], [vocative single]
    arcanā (noun, feminine)
    [nominative single]
  • artham -
  • artha (noun, masculine)
    [adverb], [accusative single]
    artha (noun, neuter)
    [adverb], [nominative single], [accusative single]
  • madhudviṣaḥ -
  • madhudviṣ (noun, masculine)
    [nominative plural], [vocative plural], [accusative plural], [ablative single], [genitive single]
  • Line 10: “teṣāṃ tu lakṣaṇaṃbruhi vistareṇa yathāvidhi
  • teṣām -
  • tad (noun, neuter)
    [genitive plural]
    sa (noun, masculine)
    [genitive plural]
  • tu -
  • tu (indeclinable particle)
    [indeclinable particle]
  • Cannot analyse lakṣaṇambruhi*vi
  • vistareṇa -
  • vistareṇa (indeclinable)
    [indeclinable]
    vistara (noun, masculine)
    [instrumental single]
    vistara (noun, neuter)
    [instrumental single]
  • yathāvidhi -
  • yathāvidhi (indeclinable)
    [indeclinable]
  • Line 11: “śrīvasiṣṭhaḥ
  • śrī -
  • śrī (noun, feminine)
    [compound], [nominative single]
    śrī (noun, masculine)
    [compound]
  • vasiṣṭhaḥ -
  • vasiṣṭha (noun, masculine)
    [nominative single]
  • Line 12: “dhaॆvabera lakṣaṇaṃ
  • Cannot analyse dhaॆvabera*la
  • lakṣaṇam -
  • lakṣaṇa (noun, masculine)
    [adverb], [accusative single]
    lakṣaṇa (noun, neuter)
    [adverb], [nominative single], [accusative single]
    lakṣaṇā (noun, feminine)
    [adverb]
  • Line 13: “atasaraṃ pravakṣyāmi vigrahāṇāṃ ca lakṣaṇam
  • atasa -
  • atasa (noun, masculine)
    [compound], [vocative single]
    atasa (noun, neuter)
    [compound], [vocative single]
  • ram -
  • ra (noun, masculine)
    [adverb], [accusative single]
    ra (noun, neuter)
    [adverb], [nominative single], [accusative single]
    (noun, feminine)
    [adverb]
  • prava -
  • prava (noun, masculine)
    [compound], [vocative single]
    prava (noun, neuter)
    [compound], [vocative single]
  • kṣyā -
  • kṣi (noun, feminine)
    [instrumental single]
  • ami -
  • amin (noun, masculine)
    [compound], [adverb]
    amin (noun, neuter)
    [compound], [adverb], [nominative single], [vocative single], [accusative single]
  • vigrahāṇām -
  • vigraha (noun, masculine)
    [genitive plural]
    vigraha (noun, neuter)
    [genitive plural]
    vigrahā (noun, feminine)
    [genitive plural]
  • ca -
  • ca (indeclinable conjunction)
    [indeclinable conjunction]
    ca (noun, masculine)
    [compound], [vocative single]
    ca (noun, neuter)
    [compound], [vocative single]
  • lakṣaṇam -
  • lakṣaṇa (noun, masculine)
    [adverb], [accusative single]
    lakṣaṇa (noun, neuter)
    [adverb], [nominative single], [accusative single]
    lakṣaṇā (noun, feminine)
    [adverb]
  • Line 14: “ālayasya pramāṇena kūryāddvārapramāṇataḥ.
  • ālayasya -
  • ālaya (noun, masculine)
    [genitive single]
  • pramāṇena -
  • pramāṇa (noun, masculine)
    [instrumental single]
    pramāṇa (noun, neuter)
    [instrumental single]
  • kūr -
  • ku (noun, feminine)
    [nominative single], [accusative plural]
    (noun, feminine)
    [nominative single], [vocative single]
  • ryā -
  • (noun, feminine)
    [compound], [adverb]
    rai (noun, masculine)
    [adverb]
  • ād -
  • āt (indeclinable particle)
    [indeclinable particle]
    a (noun, masculine)
    [adverb], [ablative single]
  • dvāra -
  • dvāra (noun, masculine)
    [compound], [vocative single]
    dvāra (noun, neuter)
    [compound], [vocative single]
  • pramāṇataḥ -
  • pramāṇataḥ (indeclinable)
    [indeclinable]
Like what you read? Consider supporting this website: