Harivamsa [text] [sanskrit]

76,857 words

The Sanskrit edition of the Harivamsa, an important addition to the larger epic Mahabharata, existing in several editions. The text deals with the ancient Indian Solar and Lunar dynasties leading and recounts the history of Krishna.

Verse 50.5

शिशुलीलां ततः कुर्वन् स्वहस्तचरणौ क्षिपन् ।
अङ्गुष्ठमास्ये निक्षिप्य पादाभ्यां परिचिक्षिपन् ।
हास्यं कुर्वञ्छिशुः कृष्णो नेत्राभ्यां परिविभ्रमन् ॥ करं करेण संपीड्य पादं पादेन पीडयन् ।
अनेकाभिः स लीलाभिर्लोकांस्तद्गतमानसान् ।
कल्मषं क्षालयन्विष्णुस्तद्गतासक्तचेतसाम् ।
रुरोद मधुरं कृष्णः पादाव् ऊर्ध्वं प्रसारयन् ॥ ५ ॥

śiśulīlāṃ tataḥ kurvan svahastacaraṇau kṣipan |
aṅguṣṭhamāsye nikṣipya pādābhyāṃ paricikṣipan |
hāsyaṃ kurvañchiśuḥ kṛṣṇo netrābhyāṃ parivibhraman || karaṃ kareṇa saṃpīḍya pādaṃ pādena pīḍayan |
anekābhiḥ sa līlābhirlokāṃstadgatamānasān |
kalmaṣaṃ kṣālayanviṣṇustadgatāsaktacetasām |
ruroda madhuraṃ kṛṣṇaḥ pādāv ūrdhvaṃ prasārayan || 5 ||

The English translation of Harivamsa Verse 50.5 is contained in the book Harivamsa Purana in 3 Volumes by Shanti Lal Nagar. This book is available online or you could buy the latest edition:

Read online Buy now! The English translation by Shanti Lal Nagar (2013)

Glossary of Sanskrit terms

Note: This extracts Sanskrit terms and links to English definitions from the glossary, based on an experimental segmentation of verse (50.5). Some terms could be superfluous while some might not be mentioned. Click on the word to show English definitions.

Shishu, Lila, Tatah, Tad, Tata, Kurvat, Svahasta, Carana, Carani, Kshipat, Angushtha, Asya, Nikshipya, Pada, Hasya, Krishna, Netra, Parivi, Bhramat, Kara, Pidya, Pidayat, Aneka, Loka, Tadgata, Anasa, Kalmasha, Kshalayat, Vishnu, Asaktacetas, Asaktacetasa, Madhuram, Madhura, Urdhvam, Urdhva, Prasara, Yat,

Analysis of Sanskrit grammar

Note: this is an experimental feature and only shows the first possible analysis of the Sanskrit text (Harivamsa Verse 50.5). If the system was successful in segmenting the sentence, you will see of which words it is made up of, generally consisting of Nouns, Pronouns, Verbs, Participles and Indeclinables. Click on the link to show all possible derivations of the word.

  • Line 1: “śiśulīlāṃ tataḥ kurvan svahastacaraṇau kṣipan
  • śiśu -
  • śiśu (noun, masculine)
    [compound], [adverb]
    śiśu (noun, neuter)
    [compound], [adverb], [nominative single], [vocative single], [accusative single]
    śiśu (noun, feminine)
    [compound], [adverb]
  • līlām -
  • līlā (noun, feminine)
    [accusative single]
  • tataḥ -
  • tataḥ (indeclinable adverb)
    [indeclinable adverb]
    tataḥ (indeclinable correlative)
    [indeclinable correlative]
    tataḥ (indeclinable)
    [indeclinable]
    tad (noun, neuter)
    [ablative single], [ablative dual], [ablative plural]
    tata (noun, masculine)
    [nominative single]
    tan -> tata (participle, masculine)
    [nominative single from √tan class 8 verb]
    sa (noun, masculine)
    [ablative single], [ablative dual], [ablative plural]
    (noun, feminine)
    [ablative single], [ablative dual], [ablative plural]
  • kurvan -
  • kurvat (noun, masculine)
    [nominative single], [vocative single]
    kṛ -> kurvat (participle, masculine)
    [nominative single from √kṛ class 8 verb], [vocative single from √kṛ class 8 verb]
  • svahasta -
  • svahasta (noun, masculine)
    [compound], [vocative single]
  • caraṇau -
  • caraṇa (noun, masculine)
    [nominative dual], [vocative dual], [accusative dual]
    caraṇi (noun, masculine)
    [locative single]
    caraṇi (noun, feminine)
    [locative single]
  • kṣipan -
  • kṣip -> kṣipat (participle, masculine)
    [nominative single from √kṣip class 6 verb], [vocative single from √kṣip class 6 verb]
  • Line 2: “aṅguṣṭhamāsye nikṣipya pādābhyāṃ paricikṣipan
  • aṅguṣṭham -
  • aṅguṣṭha (noun, masculine)
    [adverb], [accusative single]
    aṅguṣṭha (noun, neuter)
    [adverb], [nominative single], [accusative single]
  • āsye -
  • āsya (noun, masculine)
    [locative single]
    āsya (noun, neuter)
    [nominative dual], [vocative dual], [accusative dual], [locative single]
    āsyā (noun, feminine)
    [nominative dual], [vocative single], [vocative dual], [accusative dual]
    ās -> āsya (participle, masculine)
    [locative single from √ās]
    ās -> āsya (participle, neuter)
    [nominative dual from √ās], [vocative dual from √ās], [accusative dual from √ās], [locative single from √ās]
    ās -> āsyā (participle, feminine)
    [nominative dual from √ās], [vocative single from √ās], [vocative dual from √ās], [accusative dual from √ās]
    as -> āsya (participle, masculine)
    [locative single from √as]
    as -> āsya (participle, neuter)
    [nominative dual from √as], [vocative dual from √as], [accusative dual from √as], [locative single from √as]
    as -> āsyā (participle, feminine)
    [nominative dual from √as], [vocative single from √as], [vocative dual from √as], [accusative dual from √as]
    ās (verb class 2)
    [present passive first single], [imperfect passive first single]
    as (verb class 4)
    [imperfect passive first single]
    ās (verb class 0)
    [present passive first single], [imperfect passive first single]
    as (verb class 0)
    [present passive first single], [imperfect passive first single]
  • nikṣipya -
  • nikṣipya (noun, masculine)
    [compound], [vocative single]
    nikṣipya (noun, neuter)
    [compound], [vocative single]
  • pādābhyām -
  • pāda (noun, masculine)
    [instrumental dual], [dative dual], [ablative dual]
  • Cannot analyse paricikṣipan
  • Line 3: “hāsyaṃ kurvañchiśuḥ kṛṣṇo netrābhyāṃ parivibhraman |
  • hāsyam -
  • hāsya (noun, masculine)
    [adverb], [accusative single]
    hāsya (noun, neuter)
    [adverb], [nominative single], [accusative single]
    hāsyā (noun, feminine)
    [adverb]
    has -> hāsya (participle, masculine)
    [accusative single from √has class 1 verb]
    has -> hāsya (participle, neuter)
    [nominative single from √has class 1 verb], [accusative single from √has class 1 verb]
  • kurvañch -
  • kurvat (noun, masculine)
    [nominative single], [vocative single]
    kṛ -> kurvat (participle, masculine)
    [nominative single from √kṛ class 8 verb], [vocative single from √kṛ class 8 verb]
  • śiśuḥ -
  • śiśu (noun, masculine)
    [nominative single]
    śiśu (noun, feminine)
    [nominative single]
  • kṛṣṇo* -
  • kṛṣṇa (noun, masculine)
    [nominative single]
  • netrābhyām -
  • netra (noun, masculine)
    [instrumental dual], [dative dual], [ablative dual]
    netra (noun, neuter)
    [instrumental dual], [dative dual], [ablative dual]
  • parivi -
  • parivī (noun, masculine)
    [adverb], [vocative single]
    parivī (noun, neuter)
    [compound], [adverb], [nominative single], [vocative single], [accusative single]
    parivī (noun, feminine)
    [adverb], [vocative single]
  • bhraman -
  • bhramat (noun, masculine)
    [vocative single]
  • Line 4: “karaṃ kareṇa saṃpīḍya pādaṃ pādena pīḍayan
  • karam -
  • kara (noun, masculine)
    [adverb], [accusative single]
    kara (noun, neuter)
    [adverb], [nominative single], [accusative single]
  • kareṇa -
  • kara (noun, masculine)
    [instrumental single]
    kara (noun, neuter)
    [instrumental single]
  • sam -
  • sa (noun, neuter)
    [adverb], [nominative single], [accusative single]
  • pīḍya -
  • pīḍ -> pīḍya (absolutive)
    [absolutive from √pīḍ]
    pīḍ -> pīḍya (participle, masculine)
    [vocative single from √pīḍ class 10 verb]
    pīḍ -> pīḍya (participle, neuter)
    [vocative single from √pīḍ class 10 verb]
  • pādam -
  • pāda (noun, masculine)
    [adverb], [accusative single]
  • pādena -
  • pāda (noun, masculine)
    [instrumental single]
  • pīḍayan -
  • pīḍ -> pīḍayat (participle, masculine)
    [nominative single from √pīḍ class 10 verb], [vocative single from √pīḍ class 10 verb]
    pīḍayat (noun, masculine)
    [nominative single], [vocative single]
  • Line 5: “anekābhiḥ sa līlābhirlokāṃstadgatamānasān
  • anekābhiḥ -
  • anekā (noun, feminine)
    [instrumental plural]
  • sa -
  • sa (noun, neuter)
    [compound], [vocative single]
    sa (noun, masculine)
    [nominative single]
  • līlābhir -
  • līlā (noun, feminine)
    [instrumental plural]
  • lokāṃs -
  • loka (noun, masculine)
    [accusative plural]
  • tadgatam -
  • tadgata (noun, masculine)
    [adverb], [accusative single]
    tadgata (noun, neuter)
    [adverb], [nominative single], [accusative single]
    tadgatā (noun, feminine)
    [adverb]
  • ānasān -
  • ānasa (noun, masculine)
    [accusative plural]
  • Line 6: “kalmaṣaṃ kṣālayanviṣṇustadgatāsaktacetasām
  • kalmaṣam -
  • kalmaṣa (noun, masculine)
    [adverb], [accusative single]
    kalmaṣa (noun, neuter)
    [adverb], [nominative single], [accusative single]
    kalmaṣā (noun, feminine)
    [adverb]
  • kṣālayan -
  • kṣal -> kṣālayat (participle, masculine)
    [nominative single from √kṣal class 10 verb], [vocative single from √kṣal class 10 verb]
  • viṣṇus -
  • viṣṇu (noun, feminine)
    [nominative single]
    viṣṇu (noun, masculine)
    [nominative single]
  • tadgatā -
  • tadgata (noun, masculine)
    [compound], [vocative single]
    tadgata (noun, neuter)
    [compound], [vocative single]
    tadgatā (noun, feminine)
    [nominative single]
  • āsaktacetasām -
  • āsaktacetas (noun, masculine)
    [genitive plural]
    āsaktacetas (noun, neuter)
    [genitive plural]
    āsaktacetasā (noun, feminine)
    [accusative single]
  • Line 7: “ruroda madhuraṃ kṛṣṇaḥ pādāv ūrdhvaṃ prasārayan
  • ruroda -
  • rud (verb class 2)
    [perfect active first single], [perfect active third single]
  • madhuram -
  • madhuram (indeclinable)
    [indeclinable]
    madhura (noun, masculine)
    [adverb], [accusative single]
    madhura (noun, neuter)
    [adverb], [nominative single], [accusative single]
    madhurā (noun, feminine)
    [adverb]
  • kṛṣṇaḥ -
  • kṛṣṇa (noun, masculine)
    [nominative single]
  • Cannot analyse pādāv*ūr
  • ūrdhvam -
  • ūrdhvam (indeclinable)
    [indeclinable]
    ūrdhva (noun, masculine)
    [adverb], [accusative single]
    ūrdhva (noun, neuter)
    [adverb], [nominative single], [accusative single]
    ūrdhvā (noun, feminine)
    [adverb]
  • prasāra -
  • prasāra (noun, masculine)
    [compound], [vocative single]
  • yan -
  • yat (noun, masculine)
    [vocative single]
    i -> yat (participle, masculine)
    [nominative single from √i class 2 verb], [vocative single from √i class 2 verb]

Other editions:

Also see the following editions of the Sanskrit text or (alternative) English translations of the Harivamsa Verse 50.5

Cover of edition (2012)

Harivamsa Purana
by Ras Bihari Lal and Sons (2012)

Set of 10 Volumes; Transliterated Text with English Translation; [5425 pages]

Buy now!
Cover of edition (2021)

Shri Harivamsa Purana in Marathi
by Jitendra Nath Thakur (2021)

श्रीहरिवंशपुराण [Dharmik Prakashan Sanstha, Mumbai]

Buy now!
Cover of edition (2012)

Shri Harivamsha Purana (Telugu)
by Gollapudi Veeraswamy Son (2012)

శ్రీ వారివంశవ్రరాణం [Gollapudi Veeraswamy Son]

Buy now!

Preview of verse 50.5 in Telugu sript:
శిశులీలాం తతః కుర్వన్ స్వహస్తచరణౌ క్షిపన్ ।
అఙ్గుష్ఠమాస్యే నిక్షిప్య పాదాభ్యాం పరిచిక్షిపన్ ।
హాస్యం కుర్వఞ్ఛిశుః కృష్ణో నేత్రాభ్యాం పరివిభ్రమన్ ॥
కరం కరేణ సంపీడ్య పాదం పాదేన పీడయన్ ।
అనేకాభిః స లీలాభిర్లోకాంస్తద్గతమానసాన్ ।
కల్మషం క్షాలయన్విష్ణుస్తద్గతాసక్తచేతసామ్ ।
రురోద మధురం కృష్ణః పాదావ్ ఊర్ధ్వం ప్రసారయన్ ॥ ౫ ॥

Cover of Gujarati edition

Harivamsa Purana in Gujarati
by Gita Press, Gorakhpur (2017)

હરિવંશપુરાણ

Buy now!

Preview of verse 50.5 in Gujarati sript:
શિશુલીલાં તતઃ કુર્વન્ સ્વહસ્તચરણૌ ક્ષિપન્ ।
અઙ્ગુષ્ઠમાસ્યે નિક્ષિપ્ય પાદાભ્યાં પરિચિક્ષિપન્ ।
હાસ્યં કુર્વઞ્છિશુઃ કૃષ્ણો નેત્રાભ્યાં પરિવિભ્રમન્ ॥
કરં કરેણ સંપીડ્ય પાદં પાદેન પીડયન્ ।
અનેકાભિઃ સ લીલાભિર્લોકાંસ્તદ્ગતમાનસાન્ ।
કલ્મષં ક્ષાલયન્વિષ્ણુસ્તદ્ગતાસક્તચેતસામ્ ।
રુરોદ મધુરં કૃષ્ણઃ પાદાવ્ ઊર્ધ્વં પ્રસારયન્ ॥ ૫ ॥

Cover of edition (2021)

Harivansha Mahapurana (Kannada)
by Saraswati Prakashan, Belgaum (2021)

1568 pages

Buy now!

Preview of verse 50.5 in Kannada sript:
ಶಿಶುಲೀಲಾಂ ತತಃ ಕುರ್ವನ್ ಸ್ವಹಸ್ತಚರಣೌ ಕ್ಷಿಪನ್ ।
ಅಙ್ಗುಷ್ಠಮಾಸ್ಯೇ ನಿಕ್ಷಿಪ್ಯ ಪಾದಾಭ್ಯಾಂ ಪರಿಚಿಕ್ಷಿಪನ್ ।
ಹಾಸ್ಯಂ ಕುರ್ವಞ್ಛಿಶುಃ ಕೃಷ್ಣೋ ನೇತ್ರಾಭ್ಯಾಂ ಪರಿವಿಭ್ರಮನ್ ॥
ಕರಂ ಕರೇಣ ಸಂಪೀಡ್ಯ ಪಾದಂ ಪಾದೇನ ಪೀಡಯನ್ ।
ಅನೇಕಾಭಿಃ ಸ ಲೀಲಾಭಿರ್ಲೋಕಾಂಸ್ತದ್ಗತಮಾನಸಾನ್ ।
ಕಲ್ಮಷಂ ಕ್ಷಾಲಯನ್ವಿಷ್ಣುಸ್ತದ್ಗತಾಸಕ್ತಚೇತಸಾಮ್ ।
ರುರೋದ ಮಧುರಂ ಕೃಷ್ಣಃ ಪಾದಾವ್ ಊರ್ಧ್ವಂ ಪ್ರಸಾರಯನ್ ॥ ೫ ॥

Cover of edition (2013)

Shri Harivamsa Purana (Narayani Language)
by Ramtej Pandey (2013)

With Commentary (Set Of 3 Volumes); Sanskrit Text with Hindi Translation; [Chaukhamba Sanskrit Pratishthan]

Buy now!
Like what you read? Consider supporting this website: