Yuktidipika [sanskrit]
29,048 words | ISBN-10: 8120841751 | ISBN-13: 9788120841758
The Sanskrit edition of the Yuktidipika—a commentary on Samkhyakarika by Ishvarakrishna. The Yuktidipika is famous for being the longest commentary possibly authored by Rajan or Rajana in the 8th century A.D. The text discusses critical points of doctrine and debates them with other schools. Original titles: Yuktidīpikā (युक्तिदीपिका), Īśvarakṛṣṇa Sāṃkhyakārikā (ईश्वरकृष्ण सांख्यकारिका)
Kārikā 53
aṣṭavikalpo daivastairyagyonaśca pañcadhā bhavati /
aṣṭau vikalpā asya so'yamaṣṭavikalpaḥ / aṣṭaprakāro'ṣṭabheda ityarthaḥ / tadyathā brahmaprajāpatīndrapitṛgandharvanāgarakṣaḥpiśācāḥ / tairyagyonaśca pañcadhā bhavati- paśumṛgapakṣisarīsṛpasthāvarāḥ / mānuṣyaścaikavidhaḥ ca jātyantarānupapatteḥ / āha kimetāvāneva bhūtasargavikalpaḥ, āhosvidanyo'stīti ? ucyate- vikalpāntaramastyeteṣāmeva sthānānāmantargaṇabhedāt / ayaṃ tu āhosvidanyo'stīti ? ucyate- vikalpāntaramastyeteṣāmeva sthānāmantaragaṇabhedāt / ayaṃ tu
samāsato bhautikaḥ sargaḥ // ISk_53 //
kim ? upadiṣṭa ita vākyaśeṣaḥ / tatra devānāṃ sādhyamarudrudrādibhedāt / tiraścāṃ grāmyāraṇyādibhedāt / mānuṣāṇāṃ ca brāhmaṇakṣatriyaviṭśūdrabhedāt / udbhidbhedaśca vistareṇāpadiśyamāna ānantyamāpādayet / tasmātsamāsato bhūtasargo'padiśyate // 53 //