Ashtanga-hridaya-samhita [sanskrit]
273,418 words | ISBN-10: 8121800226 | ISBN-13: 9788121800226
The Sanskrit edition of the Ashtanga-hridaya-samhita, including the commentaries Sarvangasundara and Ayurvedarasayana. The Astangahrdaya-samhita deals with the eight-fold divisions of Ayurveda: (l) Medicine, (2) The science of the special diseases of the supra-clavicular parts of the body (viz. eye, ear, nose, mouth, throat etc.), (3) Surgery, (4) Toxicology, (5) Psycho-therapy, (6) Pediatrics, (7) Rejuvenation and (8) Virilification. Original titles: Vāgbhaṭa Aṣṭāṅgahṛdayasaṃhitā (वाग्भट अष्टाङ्गहृदयसंहिता), Aruṇadatta Sarvāṅgasundarā (अरुणदत्त सर्वाङ्गसुन्दरा), Hemādri Āyurvedarasāyana (हेमाद्रि आयुर्वेदरसायन).
Section 28
tilvakasya kaṣāyeṇa kalkena ca saśarkaraḥ||41||
saghṛtaḥ sādhito lehaḥ sa ca śreṣṭhaṃ virecanam||41||
iti tilvakakalpaḥ||3||
Commentary: Aruṇadatta’s Sarvāṅgasundarā
rodhrasya kaṣāyeṇa kalkena ca saśarkaro ghṛtānvito lehaḥ syāt| sa ca lehaḥ śreṣṭhaṃ virecanam|
Commentary: Hemādri’s Āyurvedarasāyana
virecanāntaramāha-tilvakasyeti| saṅgrahe tu (ka. a. 2)"meṣaśṛṅgyabhayākṛṣṇācitrakaiḥ kvathite jale| marujān sunuyāttatra jātaṃ sauvīrakaṃ yadā|| bhavedañjalinā tasya rodhrakalkaṃ pibettadā| marujān-yavān| surāṃ rodhrakaṣāyeṇa jātāṃ pakṣasthitāṃ pibet||" iti|5
Commentary: Hemādri’s Āyurvedarasāyana
snuhīkalpamāha-sudheti| tāṃ-sudhām, mudukoṣṭhādiṣu na kalpayet| kaṣṭavibhraṃśāṃ-duḥsahavyāpadam| ataḥ-atiyogabhayāt| gulmādiṣu tu kalpyā| madhumehaḥmadhupramehaḥ| dūśīviṣaṃ-viṣapratiṣedhoktam| sā-sudhā, bahutīkṣṇāgrakaṇṭakā śreṣṭhā| bilvādīnāṃ-bṛhatpañcamūloktānām|5 samaṃ-samamātram| ekaśaḥ-ekasyaikasya kvāthena kramānmiśraṇaṃ śoṣaṇaṃ ca| vā śabdāddhṛhatīdvayasya bhinnaḥ prayogaḥ|