Apastamba Grihya-sutra [sanskrit]
41,347 words | ISBN-10: 8186937838 | ISBN-13: 9788186937839
The Sanskrit edition of the Apastamba Grihya-sutra with the commentaries of Haradatta (called the Anakula-vritti) and Sudarshana (called the Grihyatatparyadarshana-vyakhya). The Apastamba Grihyasutra is a short treatise on Vedic rituals which, together with the Hiranyakeshin-grihya-sutra, belongs to the Taittiriya School of the Black Yajur-Veda. Original titles: Āpastambagṛhyasūtra (आपस्तम्बगृह्यसूत्र), Haradatta Anākulāvṛtti (हरदत्त अनाकुलावृत्ति), Sudarśana Gṛhyatātparyadarśanavyākhyā (सुदर्शन गृह्यतात्पर्यदर्शनव्याख्या)
Sutra 10.6
trīṃstrīn darbhānantardhāyottarābhiścatasṛbhiḥ pratimantraṃ pratidiśaṃ pravapati // ĀpGs_10.6 //
tena pūrva mantravadvapanaṃ karotyācāryaḥ paścānnāpita ityuktaṃ bhavati /
tatrāyaṃ prayogaḥ kumārasya śirasi prācyāṃ diśi trīn darbhānantardhāya'yenāvapa'dityetayā pracchinatti kṣureṇa /
asāvityabya sthāne tasya nāma pthamayā vibhaktyā gṛhṇāti /
yathā asāvayaṃ yajñadattaśarmā /
evaṃ sarvatrādasaḥ prayoge nāma nirdeṣṭavyam /
pracchidyā naḍuhe śakṛtpiṇḍe yavamati keśān prakṣipati /
athāpa upaspṛśya tathaiva dakṣiṇyāṃ diśi'yena pūṣe'ti /
pratīcyāṃ'yena bhūyaḥ'iti /
udīcyāṃ'yena pūṣe'ti /
atra saṃbudhyā nāmagrahaṇaṃ-tena te vapāmi yajñadattaśarmmannāyuṣeti //5//
________________________
praśabdāt kuśalīkaraṇamapyācāryasyaiva /
tatra prathame mantre asāvityasya sthāne viṣṇuśarmeti kumārasya nāmagrahaṇam /
caturthe tu sambudhdyā //6//
Haradatta’s Anākulā-vṛtti (sūtra 10.6)
pravapati prathamaṃ vapati vapanaṃ prārabhata ityarthaḥ /tena pūrva mantravadvapanaṃ karotyācāryaḥ paścānnāpita ityuktaṃ bhavati /
tatrāyaṃ prayogaḥ kumārasya śirasi prācyāṃ diśi trīn darbhānantardhāya'yenāvapa'dityetayā pracchinatti kṣureṇa /
asāvityabya sthāne tasya nāma pthamayā vibhaktyā gṛhṇāti /
yathā asāvayaṃ yajñadattaśarmā /
evaṃ sarvatrādasaḥ prayoge nāma nirdeṣṭavyam /
pracchidyā naḍuhe śakṛtpiṇḍe yavamati keśān prakṣipati /
athāpa upaspṛśya tathaiva dakṣiṇyāṃ diśi'yena pūṣe'ti /
pratīcyāṃ'yena bhūyaḥ'iti /
udīcyāṃ'yena pūṣe'ti /
atra saṃbudhyā nāmagrahaṇaṃ-tena te vapāmi yajñadattaśarmmannāyuṣeti //5//
________________________
Sudarśana’s Gṛhyatātparyadarśana-vyākhyā (sūtra 10.6)
tato'yenāvapat'ityādibhiścatasṛbhiḥ pratimantraṃ pratidiśaṃ trīṃstrīn darbhānantardhāya keśān pravapati /praśabdāt kuśalīkaraṇamapyācāryasyaiva /
tatra prathame mantre asāvityasya sthāne viṣṇuśarmeti kumārasya nāmagrahaṇam /
caturthe tu sambudhdyā //6//