6th akṣaya, Śīla

[English text for this chapter is available]

atha khalv āyuṣmāñ śāradvatīputro'kṣayamatiṃ bodhisattvam idam avocat: subhāṣitā tvayeyaṃ, kulaputra, bodhisattvānāṃ dānākṣayatā. pratibhātu te, kulaputra, bodhisattvānāṃ śīlākṣayatām ārabhya, yathā bodhisattvānāṃ śīlam akṣayaṃ bhavet.

akṣayamatir āha: pañcaṣaṣṭyākārair, bhadanta śāradvatīputra, bodhisattvānāṃ pariśuddhaśīlaskandho'kṣayaḥ. katame pañcaṣaṣṭiḥ? tad yathā:

anupataptatā sarvasattveṣu | asteyatā parabhogeṣu | alubdhatā paradareṣu | avisaṃvādanatā sarvasattveṣu | apaiśunyatā svaparivārasaṃtuṣṭyā | apāruṣyatā dāruṇavadakṣāntyā | asaṃbhinnapralāpitā pralāpasuprativiratyā | anabhidhyā parasukharatyā | avyāpādatā duruktadurāgatavacanapathakṣāntyā | samyagdṛṣṭir anyaśāstrupadeśaviratyā | buddhasya śraddhā cittasyānāvilāt | dharmasya śraddhā dharmatāvaradharmatayā | saṃghasya śraddhā sarvāryagaṇaprītyā | śuśrūṣā gurugauravāt | kāyapraṇāmatā buddhadharmasaṃghapañcamaṇḍalanamaskārāt | aśithilaśīlatānumātreṣv anavadyeṣu bhayadarśanāt | acchidraśīlatānyayānānāśrayāt | akhaṇḍaśīlatā vyasanotpattiprahāṇāt | asaṃsṛṣṭaśīlatā durjanakleśāsaṃsṛṣṭyā | avyākulaśīlataikāntaśukladharmavṛddhyā | āryaśīlatā yatheṣṭagamanāt | praśaṃsitaśīlatā paṇḍitair anindāt | paramaśīlatā smṛtisaṃprajanyapratyupasthānāt | aninditaśīlatā sarvatrānavadyāt | suguptaśīlatendriyarakṣaṇāt | viśrutaśīlatā sarvabuddhadharmacintayā | alpecchaśīlatā kalpikamātṛjñatayā | saṃtuṣṭaśīlatā lobhaprahāṇāt | prakṛtiviviktaśīlatā kāyacittaviviktāt | araṇyavāsaśīlatā saṃsargavivarjanāt | āryavaṃsasaṃtuṣṭaśīlatāparānurodhāt | dhutaguṇasaṃlekhaśīlatā sarvakuśalamūlātmavaśāt | yathāvāditatathācaritaśīlatā devamanuṣyārādhanāt | maitrīśīlatā sarvasattvatrāṇāt | karuṇāśīlatā sarvaduḥkhakṣāntyā | muditāśīlatāsaṃkucitacittāt | upekṣaśīlatā pratighānunayaprahāṇāt | ātmaskhaliteṣu gaveṣaṇaśīlatā svacittanidhyaptyā | paraskhaliteṣv adoṣadarśanatā paracittānurakṣayā | dānaśīlatā sattvaparipācanatvena | parigṛhītaśīlatā prarakṣitaśīlāt | kṣāntiśīlatā sarvasattveṣv apratihatacittāt | vīryaśīlatāvinivartanāt | dhyānaśīlatā dhyānāṅgasaṃbhāropabṛṃhaṇāt | prajñāśīlatā śrutakuśalamūlātṛptyā | śrutaśīlatā śrutasaragrahaṇāt | kalyāṇamitrāśrayaśīlatā bodhyaṅgasaṃbhāravardhanatayā | pāpamitraparivarjanaśīlatā vyasanapathatyāgatayā | kāyanirapekṣāśīlatānityasaṃjñāpratyavekṣayā | jīvitāpratisaraṇaśīlatā kuśalamūlātaptakāritayā | avipratisāraśīlatā śuddhāśayatayā | akṛtrimaśīlatā śuddhaprayogatayā | niṣparidāhaśīlatā śuddhādhyāśayatayā | aparikhedaśīlatā sukṛtakarmatayā | nirmāṇaśīlatānunnatatayā | anuddhataśīlatā vigatarāgatayā | avikṣiptaśīlatā rjukatayā | amukharaśīlatājāneyatayā | vinītaśīlatākopyatayā | śāntaśīlatopaśāntyā | suvacaḥpradakṣiṇagrahaśīlatā yathāvāditathākāritayā | sattvaparipācanaśīlatā saṃgrahavastvanutsargāt | saddharmaparirakṣaśīlatā svadhanāvipraṇāśatayā | sarvāśāparipūrakaśīlatādiśuddhyā | tathāgataśīlasamavasaraṇaśīlatā tacchīlapariṇāmanāt | buddhasamādhisamāpattiśīlatā sarvasattveṣu samacittāt | ebhiḥ pañcaṣaṣtyākārair, bhadanta śāradvatīputra, bodhisattvānāṃ pariśuddhaśīlaskandho'kṣayaḥ.

punar aparaṃ, bhadanta śāradvatīputra, yatra nāsty ātmasamāropo na sattva na jīva na poṣa na puruṣa na pudgala na manuja na mānavasamāropas tac chīlam | yatra nāsti rūpasamāropo na vedanā na saṃjñā na saṃskāra na vijñānasamāropas tac chīlam | yatra nāsti pṛthivīdhātusamāropo nābdhātu na tejodhātu na vāyudhātusamāropas tac chīlam | yatra nāsti cakṣurnimittasamāropo nāsti rūpanimittasamāropa evaṃ na śrotra na śabda na ghrāṇa na gandha na jihvā na rasa na kāya na spraṣṭavya cittanimittasamāropo nāsti dharmasamāropas tac chīlam | yatra nāsti kāyavākcittasamāropas tac chīlam.

yac chamathalakṣaṇam ekāgratayā tac chīlam | yad vipaśyanālakṣaṇaṃ dharmapravicayakauśalyena tac chīlam.

yā śūnyatāvidyānimittāntatā traidhātukāsaṃsṛṣṭir apraṇihitatā tac chīlam.

yānabhisaṃskārānutpannaprabhāvitānutpādakṣāntis tac chīlam | yākṛtakatā niṣkriyatā tac chīlam | yā pūrvāntānupapannatāparāntācyutatāntarāpratiṣṭhitatā tac chīlam | yā vimalacittatā vijñānāniśritatā manasikārāsaṃsṛṣtis tac chīlam | yā kāmalokānāśrayatā rūpalokānavasthārūpyalokāsthitis tac chīlam | yā rāgarajaḥparivarjanatā vyāpadakhiladoṣapratighāpanayanatā mohāndhakārābhāvatā tac chīlam | yānityānucchedatā pratītyasamutpādāvirodhatā tac chīlam | yā nirahaṃkāratāmamakāratā satkāyadṛṣṭyaniśritatā tac chīlam | yā nāmasaṃketānabhiniveśanatā rūpanimittāniśritatā nāmarūpāsaṃsṛṣṭis tac chīlam | yā hetvananuśayatā dṛṣtiparyutthānāparyutthitatā nīvaraṇakaukṛtyāniśritatā tac chīlam | yā lobhākuśalamūlāsthānatā dveṣākuśalamūlāsthānatā mohākuśalamūlāsthānatā tac chīlam | yāparikhedatā niṣparidāhatā praśrabdhilakṣaṇatā tac chīlam | yā buddhavaṃsānupacchedatā dharmakāyāt, dharmavaṃsānupacchedatā dharmadhātvasaṃbhinnatayā, saṃghavaṃsānupacchedatāsaṃskṛtaprabhāvanayā tac chīlam.

śīlam akṣayaṃ draṣṭavyaṃ, bhadanta śāradvatīputra, prabandhākṣayatvāt.

tat kasya hetoḥ? pṛthagjanānāṃ śīlaṃ kṣīyate upapattyāyatanaiḥ | pañcabāhyābhijñānāṃ śīlaṃ kṣīyate parihīṇābhijñābhiḥ | manuṣyāṇāṃ śīlaṃ kṣīyate kṣīṇadaśakuśalakarmapathaiḥ | kāmalokadevaputrāṇāṃ śīlaṃ kṣīyate kṣīṇapuṇyena | rūpalokadevaputrāṇāṃ śīlaṃ kṣīyate kṣīṇāpramāṇadhyānaiḥ | ārūpyalokadevaputrāṇāṃ śīlaṃ kṣīyate kṣīṇe yathāsamāpannotpāde | sarvaśaikṣāsaikṣaśrāvakānāṃ śīlaṃ kṣīyate nirvāṇānte | pratyekabuddhānāṃ śīlaṃ kṣīyate mahākaruṇāvirahitatvāt. bodhisattvānāṃ tu śīlaṃ, bhadanta śāradvatīputrākṣayam. tat kasya hetoḥ? tathā hi sarvaśīlaṃ tacchīlodayatvāt. tad yathāpi nāma, bhadanta śāradvatīputrākṣayena bījena lābho'py akṣyaḥ | evam eva, bhadanta śāradvatīputra, bodhicittabījākṣayatvāt tathāgataśīlam akṣayaṃ veditavyaṃ. tasmād ime satpuruṣā akṣayaśīlā ity ucyante.

idam ucyate, bhadanta śāradvatīputra, bodhisattvānām akṣayaṃ śīlam.