Ashtanga-hridaya-samhita [sanskrit]
273,418 words | ISBN-10: 8121800226 | ISBN-13: 9788121800226
The Sanskrit edition of the Ashtanga-hridaya-samhita, including the commentaries Sarvangasundara and Ayurvedarasayana. The Astangahrdaya-samhita deals with the eight-fold divisions of Ayurveda: (l) Medicine, (2) The science of the special diseases of the supra-clavicular parts of the body (viz. eye, ear, nose, mouth, throat etc.), (3) Surgery, (4) Toxicology, (5) Psycho-therapy, (6) Pediatrics, (7) Rejuvenation and (8) Virilification. Original titles: Vāgbhaṭa Aṣṭāṅgahṛdayasaṃhitā (वाग्भट अष्टाङ्गहृदयसंहिता), Aruṇadatta Sarvāṅgasundarā (अरुणदत्त सर्वाङ्गसुन्दरा), Hemādri Āyurvedarasāyana (हेमाद्रि आयुर्वेदरसायन).
Section 22
śuṣkamūlakakhaṇḍānāṃ kṣāro hiṅgu mahauṣadham||26||
śatapuṣpāvacākuṣṭhadāruśigrurasāñjanam||27||
sauvarcalayavakṣārasvarjikaudbhidasaindhavam||27||
bhūrjagranthibiḍaṃ mustā madhusuktaṃ caturguṇam||28||
mātuluṅgarasastadvat kadalīsvarasaśca taiḥ||28||
pakvaṃ tailaṃ jayatyāśu sukṛcchrānapi pūraṇāt||29||
kaṇḍūṃ kledaṃ ca bādhiryapūtikarṇatvaruk'a'akṛmīn||29||
kṣāratailamidaṃ śreṣṭhaṃ mukhadantāmayeṣu ca||30||
Commentary: Aruṇadatta’s Sarvāṅgasundarā
śuṣkamūlakakhaṇḍānāṃ kṣārādīni sāmānyaparibhāṣoktapramāṇāni tathā tailānmadhuyutaṃ suktaṃ caturguṇaṃ tathā bījapūrarasaḥ kadalīsvarasaśca caturguṇaḥ| tairetaistailaṃ pakvaṃ pūraṇāt sukṛcchrānapi kaṇḍvādīnāśu jayet| idaṃ kṣāratailaṃ mukhadantarogeṣu ca śreṣṭham| 5