Ashtanga-hridaya-samhita [sanskrit]
273,418 words | ISBN-10: 8121800226 | ISBN-13: 9788121800226
The Sanskrit edition of the Ashtanga-hridaya-samhita, including the commentaries Sarvangasundara and Ayurvedarasayana. The Astangahrdaya-samhita deals with the eight-fold divisions of Ayurveda: (l) Medicine, (2) The science of the special diseases of the supra-clavicular parts of the body (viz. eye, ear, nose, mouth, throat etc.), (3) Surgery, (4) Toxicology, (5) Psycho-therapy, (6) Pediatrics, (7) Rejuvenation and (8) Virilification. Original titles: Vāgbhaṭa Aṣṭāṅgahṛdayasaṃhitā (वाग्भट अष्टाङ्गहृदयसंहिता), Aruṇadatta Sarvāṅgasundarā (अरुणदत्त सर्वाङ्गसुन्दरा), Hemādri Āyurvedarasāyana (हेमाद्रि आयुर्वेदरसायन).
Section 14
sodardapīnasaśvāse jaṅghāparvāsthiśūlini||19||
vātaśleṣmātmake svedaḥ praśastaḥ, sa pravartayet||20||
svedamūtraśakṛdvātān kuryādagneśca pāṭavam||20||
Commentary: Aruṇadatta’s Sarvāṅgasundarā
udardādayaḥ prāguktāḥ| udardaśca pīnasaśca śvāsaśca taiḥ saha vartate yo jvarastasmin| tathā, jaṅghe, ca parvāṇi cāsthīni cha, tatra śūlaṃ, tadvidyate yasya tasmiṃśca| tathā, vātaśleṣmātmake vātakaphodbhave svedaḥ praśasto-hitaḥ| sa ācaritaḥ svedādīn pravartayet| agneśca pāṭavaṃ-dīptataratvaṃ, vidadhyāt|
Commentary: Hemādri’s Āyurvedarasāyana
jvaraviśeṣe svedamāha-sodardapīnasaśvāsa iti| "udarda ukto vakṣobhiṣyando'nyaiḥ śītavepathuḥ| śītāmbusparśajaḥ śotho rāgakaṇḍūyuto'paraiḥ||"ityāyurvedaprakāśoktastrividho'pyudardaḥ| svedaguṇānāha-sa pravartayet| svedamutreti| svedaḥ svedādīn pravartayet| siddhayoge tu (jvarādhikāre ślo. 131)-"kharparabhṛṣṭa [paṭasthitakāñjikasikto hi vālukāsvedaḥ| śamayati vātakaphāmayamastakaśūlāṅgabhaṅgādīn||"] iti|