Ashtanga-hridaya-samhita [sanskrit]
273,418 words | ISBN-10: 8121800226 | ISBN-13: 9788121800226
The Sanskrit edition of the Ashtanga-hridaya-samhita, including the commentaries Sarvangasundara and Ayurvedarasayana. The Astangahrdaya-samhita deals with the eight-fold divisions of Ayurveda: (l) Medicine, (2) The science of the special diseases of the supra-clavicular parts of the body (viz. eye, ear, nose, mouth, throat etc.), (3) Surgery, (4) Toxicology, (5) Psycho-therapy, (6) Pediatrics, (7) Rejuvenation and (8) Virilification. Original titles: Vāgbhaṭa Aṣṭāṅgahṛdayasaṃhitā (वाग्भट अष्टाङ्गहृदयसंहिता), Aruṇadatta Sarvāṅgasundarā (अरुणदत्त सर्वाङ्गसुन्दरा), Hemādri Āyurvedarasāyana (हेमाद्रि आयुर्वेदरसायन).
Section 11
——————————tatra sapta tvaco'sṛjaḥ||8||
pacyamānātprajāyante kṣīrātsantānikā iva||9||
Commentary: Aruṇadatta’s Sarvāṅgasundarā
tatra-tasmin mahābhūtamaye dehe, asṛjo-raktāt saptatvagutpādanasamarthena dhātūṣmaṇā pacyamānāt, sapta tvacaḥ prakarṣeṇa jāyante| kutaḥ kā iva? yathā kṣīrāt pacyamānācchītībhūtāttadupari ghanabhāgasvabhāvāḥ santānikāḥ-jālikāḥ, jāyante tadvadasṛjaḥ pacyamānātsapta tvaco bhavanti| tatra
"bhāsinī lohinī śvetā tāmrā tvagvedinī tathā| syādrohiṇī māṃsadharā saptamī parikīrtitā|| 1||
vrīheraṣṭādaśāṃśā''adyā dvitīyā ṣoḍaśāṃśikā| dvādaśāṃśā tṛtīyā tu caturthyaṣṭāṃśamātrikā|| 2||
pañcamī pañcamāṃśā tu ṣaṣṭhī vrīhipramāṇikā|
vrīhidvayapramāṇā tu saptamī bhiṣajāṃ matā|| 3||
khādicchāyāpañcakasya bhāsinyādhāratāṃ gatā| manyante ṣaṭ tvacaḥ kecittāsāṃ bāhyodakāśrayā||
4||
dvitīyā'sṛgdharā sidhmaśvitrādhārā tṛtīyakā| caturthī sarvakuṣṭhānāmadhiṣṭhānatvamāgatā|| 5||
vidradhyalajyadhiṣṭhānā pañcamī rogakāriṇī| ṣaṣṭhyatra yasyāṃ cchinnāyāṃ tāmyatyandhaṃ tamo viśet|| 6||
yāmadhiṣṭhāya jāyante sthūlamūlāni parvasu| arūṃṣi kṛṣṇaraktāni duścikitsyatamāni ca||7||
§7334
" iti| §7335