Ashtanga-hridaya-samhita [sanskrit]
273,418 words | ISBN-10: 8121800226 | ISBN-13: 9788121800226
The Sanskrit edition of the Ashtanga-hridaya-samhita, including the commentaries Sarvangasundara and Ayurvedarasayana. The Astangahrdaya-samhita deals with the eight-fold divisions of Ayurveda: (l) Medicine, (2) The science of the special diseases of the supra-clavicular parts of the body (viz. eye, ear, nose, mouth, throat etc.), (3) Surgery, (4) Toxicology, (5) Psycho-therapy, (6) Pediatrics, (7) Rejuvenation and (8) Virilification. Original titles: Vāgbhaṭa Aṣṭāṅgahṛdayasaṃhitā (वाग्भट अष्टाङ्गहृदयसंहिता), Aruṇadatta Sarvāṅgasundarā (अरुणदत्त सर्वाङ्गसुन्दरा), Hemādri Āyurvedarasāyana (हेमाद्रि आयुर्वेदरसायन).
Section 25
na nasyamūnasaptābde nātītāśītivatsare||30||
na conāṣṭādaśe dhūmaḥ, kavalo nonapañcame||31||
na śuddhirūnadaśame na cātikrāntasaptatau||31||
1.20.74
ūnasaptavarṣe nasyaṃ na yojyam| tathā, atikrāntāśītivarṣe ca nasyaṃ prayojanam| apūrṇāṣṭādaśavarśe dhūmo na prayojyaḥ| kavalo'pūrṇapañcavatsare na prayojyaḥ| ūnadaśamavarṣe śuddhiḥ-vamanavirekādikā, na prayojyā| tathā, atītasaptativarṣe ca śuddhirna yojyā|5
Commentary: Hemādri’s Āyurvedarasāyana
vayoviśeṣeṇa nasyadhūmakavalaśodhanāni niṣedhati-na nasyamiti|
Commentary: Aruṇadatta’s Sarvāṅgasundarā
pratimarśaḥ punarbastiriva śasto-hitaḥ| katham? ājanmamaraṇaṃ,janmamaraṇe avadhiṃ kṛtvā, pratimarśo hita ityarthaḥ| sa ca-pratimarśo, nityopasevanāt-santatamabhyasyamāno, marśa iva guṇān-sukhocchvāsādīn kuryāt| atra ca-pratimarśe, yantraṇā-"uṣṇodakopacārī syāt"ityādikā, nāsti| na ca vyāpabhdyaḥ-"akṣistabdhatā śoṣaḥ" ityādibhyo, bhayaṃ marśa iva-marśavat nāstīti| marśa iva marśavat, saptamyantādvatiḥ|