Ashtanga-hridaya-samhita [sanskrit]
273,418 words | ISBN-10: 8121800226 | ISBN-13: 9788121800226
The Sanskrit edition of the Ashtanga-hridaya-samhita, including the commentaries Sarvangasundara and Ayurvedarasayana. The Astangahrdaya-samhita deals with the eight-fold divisions of Ayurveda: (l) Medicine, (2) The science of the special diseases of the supra-clavicular parts of the body (viz. eye, ear, nose, mouth, throat etc.), (3) Surgery, (4) Toxicology, (5) Psycho-therapy, (6) Pediatrics, (7) Rejuvenation and (8) Virilification. Original titles: Vāgbhaṭa Aṣṭāṅgahṛdayasaṃhitā (वाग्भट अष्टाङ्गहृदयसंहिता), Aruṇadatta Sarvāṅgasundarā (अरुणदत्त सर्वाङ्गसुन्दरा), Hemādri Āyurvedarasāyana (हेमाद्रि आयुर्वेदरसायन).
Section 20
varuṇasairyakayugmaśatāvarīdahanamoraṭabilvaviṣāṇikāḥ||21||
dvibṛhatīdvikarañjajayādvayaṃ bahalapallavadarbharujākarāḥ||21||
varuṇādiḥ kaphaṃ medo mandāgnitvaṃ niyacchati||22||
āḍhyavātaṃ śiraḥśūlaṃ gulmaṃ cāntaḥ savidradhim||22||
Commentary: Aruṇadatta’s Sarvāṅgasundarā
varuṇaḥ-tamālaḥ| sairyakayugmaṃ-sahacaradvayam, eko raktapuṣpaḥ kuravakākhyo'nyaḥ pītapuṣpaḥ kuraṇṭakākhyaḥ| śatāvarī-varī| dahano-vahniḥ| moraṭo-mūrvā| bilvaḥ-pūtivātaḥ| viṣāṇikā-ajaśṛṅgī| dvibṛhatyau-kaṇṭakārikāmahoṭikāk dvikarañjaḥ-karañjadvayaṃ prāguktam| tarkārī harītakī ceti-jayādvayam| bahalapallavaḥ-śobhāñjanaḥ| darbhaḥkuśaḥ| rujākaro-hintālaḥ| varuṇādirayaṃ kaphādīn hanti| "drutavilambitamāhanabhau bharau" (vṛttaratnākare a. 3|49)|
Commentary: Hemādri’s Āyurvedarasāyana
varuṇādigaṇamāha-varuṇetyādi|moraṭaḥ-kṣīramūrvā| viṣāṇikāmeṣaśūṅgī| jayadvayaṃ-tarkārīdvayam| bahalapallavaḥśigruḥ| āḍhyavātaṃ-ūrustambham| āntaraṃ gulmaṃ vidgadhiṃ ca|