Ashtanga-hridaya-samhita [sanskrit]
273,418 words | ISBN-10: 8121800226 | ISBN-13: 9788121800226
The Sanskrit edition of the Ashtanga-hridaya-samhita, including the commentaries Sarvangasundara and Ayurvedarasayana. The Astangahrdaya-samhita deals with the eight-fold divisions of Ayurveda: (l) Medicine, (2) The science of the special diseases of the supra-clavicular parts of the body (viz. eye, ear, nose, mouth, throat etc.), (3) Surgery, (4) Toxicology, (5) Psycho-therapy, (6) Pediatrics, (7) Rejuvenation and (8) Virilification. Original titles: Vāgbhaṭa Aṣṭāṅgahṛdayasaṃhitā (वाग्भट अष्टाङ्गहृदयसंहिता), Aruṇadatta Sarvāṅgasundarā (अरुणदत्त सर्वाङ्गसुन्दरा), Hemādri Āyurvedarasāyana (हेमाद्रि आयुर्वेदरसायन).
Section 12
tiktaḥ svayamarociṣṇuraruciṃ kṛmitṛḍviṣam||14||
kuṣṭhamūrcchājvarotkleśadāhapittakaphān jayet||15||
kledamedovasāmajjaśakṛnmūtropaśoṣaṇaḥ||15||
laghurmedhyo himo rūkṣaḥ stanyakaṇṭhaviśodhanaḥ||16||
dhātukṣayānilavyādhīnatiyogātkaroti saḥ||16||
Commentary: Aruṇadatta’s Sarvāṅgasundarā
tikto rasaḥ svayaṃ mukhasyārocanaśīlaḥ arucyādīn jayet| aruciḥ-āhāradravyaviṣaye'nabhilāṣaḥ| sa ca kledādīnāmupaśoṣaṇaḥ| tathā, laghvādiguṇayuktaḥ| so'tisevito dhātukṣayādīn karoti|
Commentary: Hemādri’s Āyurvedarasāyana
tiktasya karmāṇyāha-tiktaḥ svayamiti| svayamarociṣṇuḥsvayaṃ na rocate| anyasya tvaruciṃ jayet, kledādīnāmupaśoṣaṇaḥ| stanyaviśodhanaḥ-stanyaduṣṭiharaḥ| kaṇṭhaviśodhanaḥkaṇṭharodhaharaḥ| atyupayuktasya tiktasya karmāṇyāhadhātukṣayamiti| calavyādhīn-vātavyādhīn|