Ashtanga-hridaya-samhita [sanskrit]
273,418 words | ISBN-10: 8121800226 | ISBN-13: 9788121800226
The Sanskrit edition of the Ashtanga-hridaya-samhita, including the commentaries Sarvangasundara and Ayurvedarasayana. The Astangahrdaya-samhita deals with the eight-fold divisions of Ayurveda: (l) Medicine, (2) The science of the special diseases of the supra-clavicular parts of the body (viz. eye, ear, nose, mouth, throat etc.), (3) Surgery, (4) Toxicology, (5) Psycho-therapy, (6) Pediatrics, (7) Rejuvenation and (8) Virilification. Original titles: Vāgbhaṭa Aṣṭāṅgahṛdayasaṃhitā (वाग्भट अष्टाङ्गहृदयसंहिता), Aruṇadatta Sarvāṅgasundarā (अरुणदत्त सर्वाङ्गसुन्दरा), Hemādri Āyurvedarasāyana (हेमाद्रि आयुर्वेदरसायन).
Section 15
na sajjate hemapāṅge padmapatre'mbuvadviṣam||28||
jāyate vipulaṃ cāyurgare'pyeṣa vidhiḥ smṛtaḥ||29||
Commentary: Aruṇadatta’s Sarvāṅgasundarā
hema pibatīti-hemapaḥ, tasyāṅge viṣaṃ na sajjate| katham? padmapatre jalamiva| tasya ca hemapasya vistīrṇamāyurjāyate| eṣa vidhirgare'pi smṛtaḥ, yo viṣa uktaḥ| sajjata ityatrātmanepadaṃ cintyam|
Commentary: Hemādri’s Āyurvedarasāyana
suvarṇaprayogaphalamāha-na sajata iti| hemaṃ pibatītihemapaḥ, tasyāṅge viṣaṃ na sajate-saṅgaṃ na gacchati, vipulaṃ cāyurjāyate| sajjata iti pāṭhe saṅgārthakaṣañjerātmanepadatvaṃ cintyam| viṣoktavidhiṃ gere'pyatidiṣatigare'pyeṣa iti| garaṃkṛtrimaṃ viṣam| "gauṇamukhyayormukhye kāryasampratyayaḥ"iti nyāyāt gare viṣavidheraprātpatvādatideśaḥ|