Yoga-sutra with Bhoja Vritti [sanskrit]
9,596 words
The Sanskrit edition of the Rājamārtaṇḍa or Bhojavṛtti by Bhojarāja.—This represents the commentary on the yoga aphorisms of Patañjali by King Bhoja who ruled in the 11th century. The material was typed by Suryansu Ray from a traditional old manuscript belonging to the family Guru.
Sūtra 4.12
nanu pratikṣaṇaṃ cittasya naśvaratvopalabdhervāsanānāṃ tatphalānāṃ ca kāryakāraṇabhāvena yugapadabhāvitvādbhede kathamekatvamityāśaṅkyaikatvasamarthanāyāha —
atītānāgataṃ svarūpato'styadhvabhedāddharmāṇām || kaivalya 12 ||
vṛttiḥ —ihātyantamasatāṃ bhāvānāmutpattirna yuktimatī teṣāṃ sattvasambandhāyogāt | na hi śaśaviṣāṇādīnāṃ kvacidapi sattvasambandho dṛṣṭaḥ | nirupākhye ca kārye kimuddiśya kāraṇāni pravarteran | na hyasantaṃ viṣayamālocya kaścit pravartate | satāmapi virodhānnābhāvasambandho'sti | yat svarūpaṃ labdhasattākaṃ tat kathaṃ nirupākhyatāmabhāvarūpatāṃ vā bhajate na viruddhaṃ rūpaṃ svīkarotītyarthaḥ | tasmāt satāmabhāvāsambhavādasatāṃ cotpattyasambhavāt taistairdharmairvipariṇamamāno dharmī sadaikarūpa evāvatiṣṭhate | dharmāstu tryadhvakatvena [ pā0 adhikatvena ] traikālikatvena tatra vyavasthitāḥ svasmin svasminnadhvani vyavasthitāḥ na svarūpaṃ tyajanti | vartamāne'dhvani vyavasthitāḥ kevalaṃ bhogyatāṃ bhajante | tasmāddharmāṇāmevātītānāgatādyadhvabhedāt tenaiva rūpeṇa kāryakāraṇabhāvo'smin darśane pratipadyate | tasmādapavargaparyantamekameva cittaṃ dharmitayā'nuvartamānaṃ na nihnotuṃ pāryate || 12 ||