Yoga-sutra with Bhoja Vritti [sanskrit]
9,596 words
The Sanskrit edition of the Rājamārtaṇḍa or Bhojavṛtti by Bhojarāja.—This represents the commentary on the yoga aphorisms of Patañjali by King Bhoja who ruled in the 11th century. The material was typed by Suryansu Ray from a traditional old manuscript belonging to the family Guru.
Sūtra 2.18
draṣṭṛdṛśyayoḥ saṃyoga ityuktam | tatra dṛśyasya svarūpaṃ kāryaṃ prayojanaṃ cāha —
prakāśakriyāsthitiśīlaṃ bhūtendriyātmakaṃ bhogāpavargārthaṃ dṛśyam || sādhana 18 ||
vṛttiḥ — prakāśaḥ sattvasya dharmaḥ | kriyā pravṛttirūpā rajasaḥ | sthitirniyamarūpā tamasaḥ | tāḥ prakāśakriyāsthitayaḥ śīlaṃ svābhāvikaṃ rūpaṃ yasya tattathāvidhamiti svarūpamasya nirdiṣṭam | bhūtendriyātmakamiti | bhūtāni sthūlasūkṣmabhedena dvividhāni pṛthivyādīni gandhatanmātrādīni ca | indriyāṇi buddhīndriyakarmendriyāntaḥkaraṇabhedena trividhāni | ubhayametadgrāhyagrahaṇarūpātmā svarūpābhinnaḥ pariṇāmo yasya tattathāvidhamityanenāsya kāryamuktam | bhogaḥ kathitalakṣaṇaḥ | apavargo vivekakhyātipūrvikā saṃsāranivṛttiḥ | tau bhogāpavargavarthaḥ prayojanaṃ yasya tattathāvidhaṃ dṛśyamityarthaḥ || 18 ||