Yoga-sutra with Bhoja Vritti [sanskrit]
9,596 words
The Sanskrit edition of the Rājamārtaṇḍa or Bhojavṛtti by Bhojarāja.—This represents the commentary on the yoga aphorisms of Patañjali by King Bhoja who ruled in the 11th century. The material was typed by Suryansu Ray from a traditional old manuscript belonging to the family Guru.
Sūtra 1.41
evamebhirupāyaiḥ saṃskṛtasya cetasaḥ kīdṛgrūpaṃ bhavatītyāha —
kṣīṇavṛtterabhijātasyeva maṇergrahītṛgrahaṇagrāhyeṣu tatsthatadañjanatā samāpattiḥ || samādhi 41 ||
vṛttiḥ — kṣīṇā vṛttayo yasya sa kṣīṇavṛttistasya grahītṛgrahaṇagrāhyeṣvātmendriyaviṣayeṣu tatsthatadañjanatā samāpattirbhavati | tatsthatvaṃ tatraikāgratā | tadañjanatā tanmayatvam | kṣīṇabhūte citte viṣayasya bhāvyamānasyaivotkarṣaḥ | tathāvidhā samāpattistadrūpaḥ pariṇāmo bhavatītyarthaḥ | dṛṣṭāntamāhā'bhijātasyeva maṇeriti | yathā'bhijātasya nirmalasphaṭikamaṇestattadupādhivaśāt tattadrūpāpattirevaṃ nirmalasya cittasya tattadbhāvanīyavastūparāgāttattadrūpāpattiḥ | yadyapi grahītṛgrahaṇagrāhyeṣu ityuktaṃ tathāpi bhūmikākramavaśādgrāhyagrahaṇagrahītṛṣu iti bodhyam | yataḥ prathamaṃ grāhyaniṣṭha eva samādhistato grahaṇaniṣṭhastato'smitāmātrarūpo grahītṛniṣṭhaḥ kevalasya puruṣasya grahīturbhāvyatvāsambhavāt | tataśca sthūlasūkṣmagrāhyoparaktaṃ cittaṃ tatra samāpannaṃ bhavati | evaṃ grahaṇe grahītari ca samāpannaṃ bodhyavyam || 41 ||