Chapter 37

līlopakhyāne janapadavarṇanaṃ nāma sargaḥ |
saptatriṃśaḥ sargaḥ |
vasiṣṭhaḥ |
raṇe rabhasanirlūnanaravāraṇadāruṇe |
ahaṃ pūrvamahaṃ pūrvamiti vṛndānupātini || 1 ||
[Analyze grammar]

ete cānye ca bahavastatra bhasmatvamāgatāḥ |
praviśantaḥ prayatnena śalabhā iva pāvake || 2 ||
[Analyze grammar]

atrānye madhyadeśīyā janā nodāhṛtā mayā |
tānimāñchṛṇu vakṣyāmi pakṣyāṃl līlāmahībhṛtaḥ || 3 ||
[Analyze grammar]

uddehikāśśūrasenā guḍā aśvatthanīpakāḥ |
uttamajyotikadrāṇi padamadhyamikādayaḥ || 4 ||
[Analyze grammar]

sālvakāḥ ketakā matsyā dauleyakakapiṣṭalāḥ |
māṇḍavyapāṇḍunagarasauragrīvā gurugrahāḥ || 5 ||
[Analyze grammar]

pāriyātrāḥ kurāḍhyaśca yāmunoḍumbarā api |
gajāhvā ujjihānāśca kālakoṭikamāthurāḥ || 6 ||
[Analyze grammar]

kapoladharmāraṇyāśca tathaivottaradakṣiṇāḥ |
pāñcālakāḥ kurukṣetrāstathā sārasvatā janāḥ || 7 ||
[Analyze grammar]

avantīsyandanaśreṇīkuntaiḥ pañcanaderitāḥ |
syandamānā vidravantī nipapāta mahābhṛgau || 8 ||
[Analyze grammar]

kāśā brahmāvasātāśca chinnāḥ sāmbavatījanaiḥ |
bhūmau nipatitāḥ santo mathitā mattavāraṇaiḥ || 9 ||
[Analyze grammar]

śūrā daśapurāśśastrairnikṛttodārakandharāḥ |
tārakṣatibhirākramya yojitā yojane hrade || 10 ||
[Analyze grammar]

ṛṣyakārurukacchāśca śaivyaśaṅkuśatāṅkitāḥ |
paṅkile paṅkatāṃ yātā bhūtale sainyamardanaiḥ || 11 ||
[Analyze grammar]

vanavāsopagirayo'nilaye nilayārthinaḥ |
paritaḥ paridhāvantaḥ patitā yamunāhrade || 12 ||
[Analyze grammar]

dīrṇodaraviniryātasvāntratantrīniyantritāḥ |
rātrikāśśāntasañcārāḥ piśācaiścarvitā niśi || 13 ||
[Analyze grammar]

udravairbhadragiribhiḥ saṅgrāmādhvani dīkṣitaiḥ |
kṣoṇīgarteṣu nikṣiptā rasalāḥ kamalā iva || 14 ||
[Analyze grammar]

vidrutyeva dravadraktā vidrāvitamahārathāḥ |
daṇḍakāntrāniloddhūtā hehayā hariṇā iva || 15 ||
[Analyze grammar]

dantidantavinirbhinnā dāradā dalitārayaḥ |
nītā raktamahānadyā drumāṇāṃ pallavā iva || 16 ||
[Analyze grammar]

nārācaiścarvitāścīnā jīrṇajarjarajīvitāḥ |
jahurjalanidhau dehānbhārabhūtānavasthitān || 17 ||
[Analyze grammar]

karṇāṭasubhaṭoḍḍīnakuntakartitakandarāḥ |
terurābhīraśūrāḥ khe tārakānikarā iva || 18 ||
[Analyze grammar]

karīndramakaravyūharaṃhasāhatahetayaḥ |
keśākeśikṛtārambhā vinemurdaśakāśśakāḥ || 19 ||
[Analyze grammar]

daśārṇādāśanirmuktaśṛṅkhalā jālabhīravaḥ |
nilīnā raktajambāle vaitastāstimayo yathā || 20 ||
[Analyze grammar]

gūrjarānīkanāśena gūrjarīkeśaluñchanam |
vihitaṃ taṅganottuṅgaśitaśaṅkuśateraṇaiḥ || 21 ||
[Analyze grammar]

siṣicuśśastrakāṣodyadvidyuddyaunirgatā dravāt |
śaradhārāvanānīva mīnahetipradāmbudāt || 22 ||
[Analyze grammar]

bhusuṇḍīmaṇḍaloddyotaśyāmārkotpātabhīruṣu |
ābhīreṣvarayaḥ peturgogaṇā hariteṣviva || 23 ||
[Analyze grammar]

kāntakāñcanakāntāṅgī nagnā taṅganavāhinī |
bhuktā gauḍabhaṭenāṅganakhakeśanikarṣaṇaiḥ || 24 ||
[Analyze grammar]

raṇadgaganagāsajjacakricakravikartanaiḥ |
taṅganāḥ kaṇaśaḥ kīrṇāḥ kaṅkagṛddhreṣu rudrakaiḥ || 25 ||
[Analyze grammar]

laguḍāloḍanoḍḍīnaṃ gauḍaṃ guḍaguḍāravam |
śrutvā gāndhāragāvogre dudruvuḥ pramitā iva || 26 ||
[Analyze grammar]

ākāśagārṇavaprakhyo vahacchastrakadambakaḥ |
akarodpārasīkānāṃ ghananaiśatamobhramam || 27 ||
[Analyze grammar]

mandarāhananoḍḍīnakhasthakṣīrodasundare |
vanālīvāyudhānyāsañchattraprāleyasānuni || 28 ||
[Analyze grammar]

yadambudairivoḍḍīnaṃ śastravṛndairnabho'ṅgane |
taddṛṣṭaṃ vīcivalayairlolaiḥ plutamivārṇave || 29 ||
[Analyze grammar]

śatacandraṃ sitacchatraiśśaraiśśalabhanirbharam |
śaktibhiḥ kākanīrandhraṃ dṛṣṭamākāśakānanam || 30 ||
[Analyze grammar]

līnāścīracayākrandakāriṇaḥ kekayāḥ kṛtāḥ |
kaṅkaiḥ kaṅkakulākrāntairvyomocchalitamastakāḥ || 31 ||
[Analyze grammar]

himavacchailakanyānāṃ kāmaṃ kalakalāravaiḥ |
aṅgairanaṅgatāṃ nītvā bhairavairiva garjitam || 32 ||
[Analyze grammar]

kāśairuddehakākrāntā adṛśyairdayayā khagaiḥ |
nirdhūtapakṣaiḥ kṣubhitaiḥ pavanairiva pāṃsavaḥ || 33 ||
[Analyze grammar]

unmattāstravinirdhūtāstyaktahetiraṇāmbarāḥ |
nandanānandanirmātṛ nanṛturjahasurjaguḥ || 34 ||
[Analyze grammar]

prakvaṇatkiṅkiṇījālaṃ śaktivarṣamupāgatam |
sālvabāṇāniloddhūtamagamatpṛṣadākṛtim || 35 ||
[Analyze grammar]

śaivyāstraiḥ khaṇḍitāḥ kauntā bhramatkuntairvighaṭṭitāḥ |
śavībhūtā divaṃ nītā dṛṣṭā vidyādharā iva || 36 ||
[Analyze grammar]

dharādharaṇadharmiṇyā dhīrayā vīrasenayā |
loṭhitāḥ pāṇḍunagarāścalanollāsamātrataḥ || 37 ||
[Analyze grammar]

uddehakāḥ pañcanadairdalitā mattakāśibhiḥ |
kuntadantakṣatoddāmaiḥ padmā iva mataṅgajaiḥ || 38 ||
[Analyze grammar]

brahmavāsantakānīkaiḥ kṛttāścakrairgatā mahīm |
māhāryāḥ krakacotkṛttā vṛkṣāḥ kusumitā iva || 39 ||
[Analyze grammar]

bhokkāṇakānanaṃ lūnaṃ kuṭhārairjaṭhareritaiḥ |
pataddadāha pārśvastho bhadreśaśśaravahninā || 40 ||
[Analyze grammar]

kāśayo vandilālānalagnā jīrṇamataṅgajāḥ |
layamājagmurābuddhamiddhe'gnāvindhanaṃ yathā || 41 ||
[Analyze grammar]

trigartāvartagarteṣu bhramitvauṇḍrāstṛṇopamāḥ |
viviśurvyastamūrdhānaḥ pātālāntaṃ palāyitāḥ || 42 ||
[Analyze grammar]

mandānilācalāmbhodhibhāsure māgadhe bale |
nimagnā vandilā mandāḥ paṅke jīrṇagajā iva || 43 ||
[Analyze grammar]

cedayaccetanāṃ jahnustaṅganānāṃ raṇāṅgane |
puṣpāṇāṃ pathi śīrṇānāṃ saukumāryamivātapāḥ || 44 ||
[Analyze grammar]

kosalāḥ pauravārāvamasahanto'rbhakā iva |
terurmuktagadāprāsaśaraśaktyṛṣṭivṛṣṭayaḥ || 45 ||
[Analyze grammar]

babhurbhallanikṛttāṅgā drimayo vidrumadrumāḥ |
ivādrau vidravatsvāntrasāndrāsṛksravamūrtayaḥ || 46 ||
[Analyze grammar]

nārācaughā mahāhetimārutādhūtamūrtayaḥ |
babhramurbhramarānīkabhāsurā jaladhāviva || 47 ||
[Analyze grammar]

śaradhārādharāmeghāśśarorṇāpūrṇamecakāḥ |
śarapatrāvṛtā vṛkṣā bhremurudgarjanā javāḥ || 48 ||
[Analyze grammar]

vanarājyo javājjīrṇāḥ kaṭakasthalajantavaḥ |
atruṭanparamākṛṣṭāḥ pelavā iva tantavaḥ || 49 ||
[Analyze grammar]

ratheṣūrdhvasthacakreṣu nikhātonmagnamūrdhasu |
nipeturjanasaṅghātā meghā iva vanādriṣu || 50 ||
[Analyze grammar]

sālatālavanaṃ prāpya janatālavanaṃ ghanam |
bhujāvakartanaṃ cāsīduttālasthāṇukānanam || 51 ||
[Analyze grammar]

nanandurnandanodyānasundaryo mattayauvanāḥ |
vanopavanadeśeṣu merorvīravarāśritāḥ || 52 ||
[Analyze grammar]

tāvattārāravaṃ reje sainyakānanamunnatam |
yāvanna parapakṣeṇa krāntaṃ kalpānalaujasā || 53 ||
[Analyze grammar]

chinnānpiśācasaṃyuktā hūnāpahṛtahetayaḥ |
pātayitvā yayuḥ karṇāndaśārṇāstarṇakā iva || 54 ||
[Analyze grammar]

jahurbhagnasvarāḥ kāntiṃ tājikājijanaujasā |
kāśayaḥ kamalānīva śuṣkasrotassvinojasā || 55 ||
[Analyze grammar]

bhukhārā mekhalaiḥ kīrṇāśśaraśaktyṛṣṭimudgaraiḥ |
vidrutā narake kṣiptāḥ kārkoṭasthalanāmani || 56 ||
[Analyze grammar]

kaurukṣetrāsthastavasaiśchadmayodhibhirāvṛtāḥ |
guṇā iva khalākrāntā gatā vyaktamaśaktatām || 57 ||
[Analyze grammar]

drimayo vaṭadhānānāṃ kṣaṇenādāya mastakam |
bhallaiḥ palāyyāśu gatā vilūnakamalā iva || 58 ||
[Analyze grammar]

mithaḥ sārasvatādityā ādināntaṃ kṛtājayaḥ |
paṇḍitā iva vādeṣu nodvignā na parājitāḥ || 59 ||
[Analyze grammar]

kavāṭāḥ kharvitakṣudrāvāṭadhānaiḥ parāvṛtāḥ |
tejaḥ paramamājagmuśśāntāgnaya ivendhanaiḥ || 60 ||
[Analyze grammar]

kiyadākhyāyata etajjihvānicayaiḥ kilālamākulitam |
vāsukirapi varṇayituṃ na samartho raṇavaraṃ nāma || 61 ||
[Analyze grammar]