Chapter 57

saptapañcāśo'dhyāyaḥ - 57
śrīḥ---
. . . . ko devaḥ sthitikartā ca bhāvagā|
trimūrtistvadhikā śaktirityayaṃ paramo japaḥ || 1 ||
śabdārthapravibhāgena dvidhā lakṣmīḥ pravartate|
śāntā paśyātha madhyā ca vaikharī ceti saṃjñayā || 2 ||
śabdonmeṣaścaturdhāyamarthonmeṣastathāvidhaḥ|
pratyastamitasaṃskārā svaravarṇādivarjitā || 3 ||
śābdī yā saṃsthitiḥ prācyā sā śāntā śāntasādhanā|
arthabodhakarūpaṃ yacchabdaśakterasaṃskṛtam || 4 ||
kevalo yaḥ samunmeṣaḥ paśyantī sā prakīrtitā|
arthabodhakarūpaṃ yat sa śabdaḥ parikīrtitaḥ || 5 ||
na hiṃsayanti saṃskārā yadā madhyātha sā tadā|
evaṃ saṃskārasaṃpannā vikalpaśataśālinī || 6 ||
vividhaṃ ramate vaiṣu yato na prākṛtīṣvatha|
rūpaṃ śakalaśaḥ kṛtvā sthāneṣvaṣṭasu sā tadā || 7 ||
vaikharī nāma sā vācyā vividhaṃ vakti varṇinī|
śāntā nāma parā yā sā sarvatra samatāṃ gatā || 8 ||
koṭikoṭisahasrāṃśastasyā vāgatha madyamā|
koṭikoṭisahasrāṃśastasyā vāgatha vaikharī || 9 ||
varṇāḥ padāni vākyāni trividhā vaikharīgatiḥ|
saṃkocaṃ kramaśo yāti seyaṃ varṇādivartmanā || 10 ||
iyaṃ caturvidhā śaktiḥ pratilomānulomajā|
caturdhā sodayaṃ yāti śāntāpaśyādibhiḥ kramāt || 11 ||
caturdhāstamayaṃ yāti vaikharīmadhyamādibhiḥ|
vyaktā vyaktasamāvyaktā sā vijñeyā tridhā punaḥ || 12 ||
vyaktā prāṇiśarīrasthā yodetyastamupaiti ca|
vīṇāveṇumṛdaṅgādyairvyaktā tadvyajyate hi yā || 13 ||
vivakṣākaraṇodyogaiḥ prāṇibhiḥ sātha tatsamā|
marudāghaṭ‌ṭanāt sindhusaridgiridarīmukhaiḥ || 14 ||
vyajyate śabdaśaktiryā sā tvavyaktā samīritā|
udaye'stamaye cāsāṃ pūrvoktau vyutkramotkramau || 15 ||
vācyaṃ caturvidhaṃ jñeyaṃ śāntādipravibhāgavat|
evaṃ vyavasthitā śaktistāriketi nirūpaṇam || 16 ||
japo'sau madhyamo nāma parito varṇavarṇanam|
varṇarūpā ca śaktiryā yā ca saṃyogasaṃbhavā || 17 ||
śaktinaddhānuviddhā yā vivakṣāsaṃbhavā ca yā|
etacchakticatuṣkaṃ tadvinirṇayapuraḥsaram || 18 ||
arthādhyāsastu śabde yascaramo'sau prakīrtitaḥ|
vācyaṃ buddhvā pṛthag buddhvā tāṃ tridhākārasaṃsthitām || 19 ||
tatsaṃbodho hi yo mantraiḥ sa japastu parāvaraḥ|
lakṣmītantre samuddiṣṭā tvagnīṣomamayī hi yā || 20 ||
tattadrūpamatikramya vācyavācakasaṃjñitam|
lakṣmīmayīṃ niśāṃ tīrtvā tārikārūparūpiṇīm || 21 ||
nistaraṅgamahānandasaṃvittārāmahodadhau|
viśodhya sakalān mantrāstadbhāvanyāsasaṃyutaḥ || 22 ||
tānupāsya tatastasyāṃ tattadāpyāyanojjvalān|
tatsāmānyaviśeṣābhyāṃ bhāvayenmantradevatām || 23 ||
tathā yukto japenmantrān nityo'yaṃ pūjito japaḥ|
tattacchāsroktasaṃsthānasaṃskārakramaśālinīḥ || 24 ||
taistairbhāvaiḥ sametāśca bhāvayanmantradevatāḥ|
japeta sarvadarśī yajjapo'yaṃ paramaḥ smṛtaḥ || 25 ||
nāradaḥ---
idaṃ rahasyaṃ paramaṃ nāpātre deyamityuta|
uktvā vidyudivākāśe sādarśanamupeyuṣī || 26 ||
vittaṃ prāpya paraṃ śakro mumude bigatajvaraḥ|
atriḥ---
ityuktvā bhagavān bhadre nārado virarāma ha || 27 ||
pūjitā puruhūtena subhagā śrīrvarānane|
indro'pi vismitaḥ śaśvadbrahmaṇaḥ sadanaṃ yayau || 28 ||
pṛṣṭaśca brahmaṇā tasmai provāca vidhivattadā|
brahmā prajāpatibhyaśca pṛṣṭaḥ provāca tattavavit || 29 ||
munayo nāradenātha śrāvitā malayācale|
aṅgirāḥ śrāvayāmāsa pāvakaṃ tantramuttamam || 30 ||
kātyāyanaṃ pāvakaśca sa ca gautamamāśrame|
gautamo'tha bharadvājaṃ sa ca gargaṃ mahāmumanim || 31 ||
asitaṃ devalaṃ gargo jaigīṣavyaṃ muniṃ sa ca|
sa muniḥ śrāvayāmāsa pitṝn bheje'tha lobhajit || 32 ||
ekāñjanānānnapiko (?) mānasī duhitā ca yā|
sā sutaṃ śrāvayāmāsa pārāśaryaṃ mahāmunim || 33 ||
pārāśaryaḥ sutaṃ cāpi śukaṃ yoginamuttamam|
śrāvayāmāsa ca śukaḥ svarbhānvākhyaṃ prajāpatim || 34 ||
vasiṣṭho'rundhatīṃ prājñāṃ nāradasya śaśāsa sā|
tantraṃ lakṣmyāstataḥ prāpuryoginaḥ kapilādayaḥ || 35 ||
pārvatīṃ śrāvayāmāsa śaṃkaraścandraśekharaḥ|
hiraṇyagarbho yogānāṃ vaktā cāpi sarasvatīm || 36 ||
pativratā hi yā devyo devabrahmarṣiyoginām|
tāsāṃ pārāyaṇaṃ śaśvallakṣmītantramiti smṛtam || 37 ||
sakāśādbrahmaṇaḥ śrutvā mayā te kathitaṃ budhe|
iṣṭāsi me priyā ceti na kiṃcidavaśeṣitam || 38 ||
bhūyastvaṃ śṛṇu saṃkṣepamanasūye'nasūyayā|
śrutvā ca kuru yatnena rakṣa cāpyapramādinī || 39 ||
lakṣmīnārāyaṇākārā bhavitrī te manaḥsthitiḥ|
apāyān saṃparityajya pātakān bhavasāgare || 40 ||
daivādvā yadi vā mohādapāyasya pariplave|
bhajamānā tathā caiva lakṣmīnārāyaṇāvubhau || 41 ||
śaśvaccāśu kṛtān sarvānapāyān jahatī svayam|
alubdhā karaṇe teṣāṃ lokasaṃgrahaṇe ratā || 42 ||
ākiṃcanyaṃ samāropya buddhyaiva dṛḍhayā svayam|
sarvadā sarvadeśeṣu sarvāvasthāsu sarvathā || 43 ||
rakṣiṣyati hariḥ śrīmānāśritāniti niścayāt|
ātmātmīyaṃ paraṃ sarvaṃ nikṣipya śrīpateḥ pade || 44 ||
upāyaṃ vṛṇu lakṣmīśaṃ tamupeyaṃ vicintaya|
iti te sakalaṃ bhadre śāsraśāsrārthatatphalam || 45 ||
darśitaṃ paramaṃ tattvaṃ sāvadhānena cetasā|
sarahasyaṃ sasaṃkṣepaṃ lakṣmītantramidaṃ param || 46 ||
nāvāsudevabhaktāya tvayā deyaṃ kathaṃcana|
lakṣmīrlakṣmīpatiścaiva cetaso'napagāminau || 47 ||
yasya tasmai tvayā vācyaṃ yattadetadanuttamam|
nāstikānāṃ samīpe tu naivādhyeyamidaṃ bhavet || 48 ||
nāvratasnāyināṃ tadvanna mātāpitṛvidviṣām|
nānāśāsradviṣāṃ caiva na gurudveṣiṇāṃ tathā || 49 ||
dāṃpatyavidviṣāṃ caiva vanitāvidviṣāṃ tathā|
yo hi vedavratasnāto mātāpitṛgurupriyaḥ || 50 ||
anindakaśca śāsrāṇāṃ parāparavidhānavit|
āstikaḥ śraddadhānasca lakṣmīlakṣmīpatipriyaḥ || 51 ||
kriyāyajñavibhāgajñsatantrāntaravidhānavit|
sāṅgayogavidhānajñaḥ sarvaśāsrārthatattvavit || 52 ||
vedavedāṅgatattvajño vettā paśupatermatam|
ūhāpohavidhānajño mānatarkapadārthavit || 53 ||
sarvādyātmikaśāsrārthatattvavit prāptumarhati|
oṃ namo vāsudevāya tasmai śrīryasya sā priyā || 54 ||
oṃ namo viṣṇupatnyai ca yasyā nārāyaṇaḥ priyaḥ|
namo nityānavadyāya jagataḥ sarvahetave|
jñānāya nistaraṅgāya lakṣmīnārāyaṇātmane || 55 ||
iti śrīpāñcarātrasāre lakṣmītantroddhāre (tantrārthasaṃgrahe) rahasyaśāsrārthasāro nāma saptapañcāśo'dhyāyaḥ
********iti saptapañcāśo'dhyāyaḥ********
lakṣmītantraṃ samāptam