Ashtanga-hridaya-samhita [sanskrit]
273,418 words | ISBN-10: 8121800226 | ISBN-13: 9788121800226
The Sanskrit edition of the Ashtanga-hridaya-samhita, including the commentaries Sarvangasundara and Ayurvedarasayana. The Astangahrdaya-samhita deals with the eight-fold divisions of Ayurveda: (l) Medicine, (2) The science of the special diseases of the supra-clavicular parts of the body (viz. eye, ear, nose, mouth, throat etc.), (3) Surgery, (4) Toxicology, (5) Psycho-therapy, (6) Pediatrics, (7) Rejuvenation and (8) Virilification. Original titles: Vāgbhaṭa Aṣṭāṅgahṛdayasaṃhitā (वाग्भट अष्टाङ्गहृदयसंहिता), Aruṇadatta Sarvāṅgasundarā (अरुणदत्त सर्वाङ्गसुन्दरा), Hemādri Āyurvedarasāyana (हेमाद्रि आयुर्वेदरसायन).
Section 3
————————————-tatra ghṛṣṭaṃ lasīkayā||2||
raktaleśena vā yuktaṃ saploṣaṃ chedanāt sravet||3||
avagāḍhaṃ tataḥ kṛttaṃ, vicchinnaṃ syāttato'pi ca||3||
pravilambi saśeṣe'sthni, patitaṃ pātitaṃ tanoḥ||4||
sūkṣmāsyaśalyaviddhaṃ tu viddhaṃ koṣṭhavivarjitam||4||
bhinnamanyadvidalitaṃ majjaraktapariplutam||5||
prahārapīḍanotpeṣāt sahāsthnā pṛthutāṃ gatam||5||
Commentary: Aruṇadatta’s Sarvāṅgasundarā
teṣu madhye ghṛṣṭaṃ lasīkayā raktaleśena vā yuktaṃ sravet, chedanāt saploṣam| tasmādavagāḍhamavakṛttaṃ syāt| tato'pyavagāḍhataraṃ vicchinnaṃ syāt| pravilambi saśeṣāsthi yat| patitaṃ yaccharīrāt tat pātitaṃ syāt| sūkṣmamukhaśalyaviddhaṃ yattat viddhaṃ kthyate koṣṭhavivarjitam| anyat koṣṭhe yadviddhaṃ tadbhinnamucyate| vidalitaṃ tad gadyate yanmajjaraktapariplutaṃ prahārādibhiḥ sahāsthnā pṛthutāṃ gatam|