Ashtanga-hridaya-samhita [sanskrit]
273,418 words | ISBN-10: 8121800226 | ISBN-13: 9788121800226
The Sanskrit edition of the Ashtanga-hridaya-samhita, including the commentaries Sarvangasundara and Ayurvedarasayana. The Astangahrdaya-samhita deals with the eight-fold divisions of Ayurveda: (l) Medicine, (2) The science of the special diseases of the supra-clavicular parts of the body (viz. eye, ear, nose, mouth, throat etc.), (3) Surgery, (4) Toxicology, (5) Psycho-therapy, (6) Pediatrics, (7) Rejuvenation and (8) Virilification. Original titles: Vāgbhaṭa Aṣṭāṅgahṛdayasaṃhitā (वाग्भट अष्टाङ्गहृदयसंहिता), Aruṇadatta Sarvāṅgasundarā (अरुणदत्त सर्वाङ्गसुन्दरा), Hemādri Āyurvedarasāyana (हेमाद्रि आयुर्वेदरसायन).
Section 13
phenapūyānilavahaḥ śalyavānūrdhvanirvamī||16||
bhagandaro'ntarvadanastathā kaṭyasthisaṃśritaḥ||16||
kuṣṭhināṃ viṣajuṣṭānāṃ śoṣiṇāṃ madhumehinām||17||
vraṇāḥ kṛcchreṇa sidhdyanti yeṣāṃ ca syurvraṇe vraṇāḥ||17||
naiva sidhdyanti vīsarpajvarātīsārakāsinām||18||
pipāsūnāmanidrāṇāṃ śvāsināmavipākinām||18||
bhinne śiraḥkapāle vā mastuluṅgasya darśane||19||
snāyukledātsirācchedādgāmbhīryātkṛmibhakṣaṇāt||19||
asthibhedātsaśalyatvātsaviṣatvādatarkitāt||20||
mithyābandhādatisnehādraukṣyādromādighaṭṭanāt||20||10 kṣobhādaśuddhakoṣṭhatvātsauhityādatikarśanāt||21||
madyapānāddivāsvapnādvavāyādrātrijāgarāt||21||
vraṇo mithyopacārācca naiva sādhyo'pi sidhyati||22||
Commentary: Aruṇadatta’s Sarvāṅgasundarā
phenādivahaḥ śalyukta ūrdhvanirvamī tathā bhagandaro'ntarmukhastathā kaṭhyasthisaṃśritastathā kuṣṭhyādīnāṃ vraṇāḥ kṛcchreṇa sidhdyanti| tathā yeṣāṃ vraṇe vraṇāḥ syuste ca duḥsādhyāḥ| sa0-visarpajvarādimatāṃ vraṇā naiva siddhyanti| śiraḥkapāle ca bhinne mastuluṅgadarśane [vā] vraṇo na siddhyati| sa0-srāyukledādeḥ kāraṇāt sādhyo'pi vraṇo na siddhyati|