Ashtanga-hridaya-samhita [sanskrit]
273,418 words | ISBN-10: 8121800226 | ISBN-13: 9788121800226
The Sanskrit edition of the Ashtanga-hridaya-samhita, including the commentaries Sarvangasundara and Ayurvedarasayana. The Astangahrdaya-samhita deals with the eight-fold divisions of Ayurveda: (l) Medicine, (2) The science of the special diseases of the supra-clavicular parts of the body (viz. eye, ear, nose, mouth, throat etc.), (3) Surgery, (4) Toxicology, (5) Psycho-therapy, (6) Pediatrics, (7) Rejuvenation and (8) Virilification. Original titles: Vāgbhaṭa Aṣṭāṅgahṛdayasaṃhitā (वाग्भट अष्टाङ्गहृदयसंहिता), Aruṇadatta Sarvāṅgasundarā (अरुणदत्त सर्वाङ्गसुन्दरा), Hemādri Āyurvedarasāyana (हेमाद्रि आयुर्वेदरसायन).
Section 3
ghṛtamaktaśirā rātrau pibeduṣṇapayonupaḥ||1||
māṣān kulatthān mudgān vā tadvatkhādeddhṛtānvitān||2||
tailaṃ tilānāṃ kalkaṃ vā kṣīreṇa saha pāyayet||2||
piṇḍopanāhasvedāśca māṃsadhānyakṛtā hitāḥ||3||
vātaghnadaśamūlādisiddhakṣīreṇa secanam||3||
snigdhaṃ nasyaṃ tathā dhūmaḥ śiraḥśravaṇatarpaṇam||4||
Commentary: Aruṇadatta’s Sarvāṅgasundarā
abhyaktaśirā rātrau ghṛtaṃ pibet| paścāduṣṇaṃ kṣīraṃ pibet| māṣādīn ghṛtānvitān khādet, tadvat-uṣṇapayonupaḥ san| tilānāṃ tailaṃ kalkaṃ vā kṣīreṇa saha pāyayet| piṇḍasvedā upanāhasvedāśca māṃsayuktairdhānyaiḥ kṛtā hitāḥ| vātaharadaśamūlādinā siddhena kṣīreṇa secanaṃ hitam| snigdhaṃ ca nasyādikaṃ hitam|