Ashtanga-hridaya-samhita [sanskrit]
273,418 words | ISBN-10: 8121800226 | ISBN-13: 9788121800226
The Sanskrit edition of the Ashtanga-hridaya-samhita, including the commentaries Sarvangasundara and Ayurvedarasayana. The Astangahrdaya-samhita deals with the eight-fold divisions of Ayurveda: (l) Medicine, (2) The science of the special diseases of the supra-clavicular parts of the body (viz. eye, ear, nose, mouth, throat etc.), (3) Surgery, (4) Toxicology, (5) Psycho-therapy, (6) Pediatrics, (7) Rejuvenation and (8) Virilification. Original titles: Vāgbhaṭa Aṣṭāṅgahṛdayasaṃhitā (वाग्भट अष्टाङ्गहृदयसंहिता), Aruṇadatta Sarvāṅgasundarā (अरुणदत्त सर्वाङ्गसुन्दरा), Hemādri Āyurvedarasāyana (हेमाद्रि आयुर्वेदरसायन).
Section 47
ṣoṣākṣepaṇasaṅkocastambhasvapanakampanam||51||
hanusraṃso'rditaṃ khāñjyaṃ pāṅgulyaṃ khuḍavātatā||51||
sandhicyutiḥ pakṣavadho medomajjāsthigā gadāḥ||52||
ete sthānasya gāmbhīryātsidhyeyuryatnato navāḥ||52||
tasmājjayennavānetān balino nirupadravān||53||
Commentary: Aruṇadatta’s Sarvāṅgasundarā
śoṣaḥ-aṅgaśoṣaḥ| ākṣepaṇaṃ-āyāmaḥ| saṅkocaḥ-aṅgāvayavānām| stambho-daṇḍavat stabdhatā| svapanaṃ-acaitanyam| kampanaṃvepathuḥ| hanusraṃso-hanubhraṃśaḥ| ardittaṃ-vāyunā vakrīkṛtaṃ vakrārdham| khāñjyaṃ-khañjatā| pāṅgulyaṃpaṅgutā| khuḍavāto-vātaśoṇitam| sandhicyutiḥ-sthānādbhraṃśaḥ| pakṣavadhaḥ-pakṣāghātaḥ| tathā, ye gadāḥ-rogāḥ, medaādisthānasthā bhavanti ta ete sthānasya gāmbhīryabhāvena jātā navāḥ-acirakālotpannāḥ, yatnataḥ sidhyeyuḥ, balinaḥ puṃsaḥ| tasmādetān śoṣādīn nirupadravān [ navān10 ] śīghrajanmano, jayet-cikitset|