Ashtanga-hridaya-samhita [sanskrit]
273,418 words | ISBN-10: 8121800226 | ISBN-13: 9788121800226
The Sanskrit edition of the Ashtanga-hridaya-samhita, including the commentaries Sarvangasundara and Ayurvedarasayana. The Astangahrdaya-samhita deals with the eight-fold divisions of Ayurveda: (l) Medicine, (2) The science of the special diseases of the supra-clavicular parts of the body (viz. eye, ear, nose, mouth, throat etc.), (3) Surgery, (4) Toxicology, (5) Psycho-therapy, (6) Pediatrics, (7) Rejuvenation and (8) Virilification. Original titles: Vāgbhaṭa Aṣṭāṅgahṛdayasaṃhitā (वाग्भट अष्टाङ्गहृदयसंहिता), Aruṇadatta Sarvāṅgasundarā (अरुणदत्त सर्वाङ्गसुन्दरा), Hemādri Āyurvedarasāyana (हेमाद्रि आयुर्वेदरसायन).
Section 12
tāpyaṃ dārvyāstvacaṃ cavyaṃ granthikaṃ devadāru ca||16||
vyoṣādinavakaṃ caitaccūrṇayed dviguṇaṃ tataḥ||17||
maṇḍūraṃ cāñjananibhaṃ sarvato'ṣṭaguṇe'tha tat||17||
pṛthagvipakve gomūtre vaṭakīkaraṇakṣame||18||
prakṣipya vaṭakān kuryāttān khādettakrabhojanaḥ||18||
ete maṇḍūravaṭakāḥ prāṇadāḥ pāṇḍurogiṇāṃ||19||
kuṣṭhānyajarakaṃ ṣophamūrustambharocakam||19||
arṣāṃsi kāmalāṃ mehān plīhānaṃ ṣamayanti ca||20||
Commentary: Aruṇadatta’s Sarvāṅgasundarā
tāpyādikaṃ vyoṣādinavakaṃ ca-pūrvoktaṃ, cūrṇayet| tataḥ-tebhyo, dviguṇaṃ maṇḍūramañjanasadṛśaṃ sarvebhyo'ṣṭaguṇe mūtre pṛthak vipakve ca vaṭakīkaraṇakṣameghane sati, prakṣipya vaṭakān kuryāt| tāṃśca takrapradhānabhojanaḥ san prāśrnīyāt| ete maṇḍūravaṭakāḥ pāṇḍvāmayināṃ prāṇādāstathā kuṣṭhādīn ghnanti|