Ashtanga-hridaya-samhita [sanskrit]
273,418 words | ISBN-10: 8121800226 | ISBN-13: 9788121800226
The Sanskrit edition of the Ashtanga-hridaya-samhita, including the commentaries Sarvangasundara and Ayurvedarasayana. The Astangahrdaya-samhita deals with the eight-fold divisions of Ayurveda: (l) Medicine, (2) The science of the special diseases of the supra-clavicular parts of the body (viz. eye, ear, nose, mouth, throat etc.), (3) Surgery, (4) Toxicology, (5) Psycho-therapy, (6) Pediatrics, (7) Rejuvenation and (8) Virilification. Original titles: Vāgbhaṭa Aṣṭāṅgahṛdayasaṃhitā (वाग्भट अष्टाङ्गहृदयसंहिता), Aruṇadatta Sarvāṅgasundarā (अरुणदत्त सर्वाङ्गसुन्दरा), Hemādri Āyurvedarasāyana (हेमाद्रि आयुर्वेदरसायन).
Section 73
vamanairlaṅghanaiḥ svedaiḥ sarpiḥpānairvirecanaiḥ||114||
bastikṣārāsavāriṣṭagulikāpathyabhojanaiḥ||114||
ślaiṣmiko baddhamūlatvādyadi gulmo na śāmyati||115||
tasya dāhaṃ hṛte rakte kuryādante śarādibhiḥ||115||
Commentary: Aruṇadatta’s Sarvāṅgasundarā
vamanādibhiḥ prayuktaiḥ ṣlaiṣmiko gulmo baddhamūlatvādyadi na ṣāmyati, tasya-gulmasya, hṛte rakte'nte dāhaṃ ṣarādibhiḥ kuryāt| atha dāhavidhānaṃ prastūyate§16114
4.14.144
atha gulmaṃ saparyantaṃ vāsasā'ntaritaṃ bhiṣak||116||
nābhibastyantrahṛdayaṃ romarājīṃ ca varjayan||116||
nātigāḍhaṃ parimṛṣecśareṇa jvalatā'thavā||117||
lohenāraṇikotthena dāruṇā taindukena vā||117||
tato'gnivege ṣamite ṣītairvraṇa iva kriyā||118||
Commentary: Aruṇadatta’s Sarvāṅgasundarā
gulmaṃ paryantaiḥ saha vastreṇāntaritaṃ-ācśāditaṃ, nābhyādi varjayannātiṣayena parāmṛṣedvaidyaḥ| ṣareṇa lohena vā jvalatā| kimbhūtena? āraṇikotthena| athavā, taindukena kāṣṭhena| anantaramagnivege ṣamite sati ṣītaiḥ pradehādibhirvraṇa iva kriyā syāt|