Ashtanga-hridaya-samhita [sanskrit]
273,418 words | ISBN-10: 8121800226 | ISBN-13: 9788121800226
The Sanskrit edition of the Ashtanga-hridaya-samhita, including the commentaries Sarvangasundara and Ayurvedarasayana. The Astangahrdaya-samhita deals with the eight-fold divisions of Ayurveda: (l) Medicine, (2) The science of the special diseases of the supra-clavicular parts of the body (viz. eye, ear, nose, mouth, throat etc.), (3) Surgery, (4) Toxicology, (5) Psycho-therapy, (6) Pediatrics, (7) Rejuvenation and (8) Virilification. Original titles: Vāgbhaṭa Aṣṭāṅgahṛdayasaṃhitā (वाग्भट अष्टाङ्गहृदयसंहिता), Aruṇadatta Sarvāṅgasundarā (अरुणदत्त सर्वाङ्गसुन्दरा), Hemādri Āyurvedarasāyana (हेमाद्रि आयुर्वेदरसायन).
Section 1
athāto'tīsāracikitsitaṃ vyākhyāsyāmaḥ||2||
iti ha smāhurātreyādayo maharṣayaḥ||2||
) atīsāro hi bhūyiṣṭhaṃ bhavatyāmāśayānvayaḥ||1||
hatvā'gniṃ vātaje'pyasmātprāk tasmiṃllaṅghanaṃ hitam||1||
Commentary: Aruṇadatta’s Sarvāṅgasundarā
hi-yasmāt, bāhulyenāgniṃ hatvā-mandīkṛtya, āmāśayānvayo bhavatyatīsāraḥ| asmātkāraṇādasmin-atīsārākhyevyādhau, vātaje'pi pūrvaṃ laṅghanaṃ hitam| āmāśayo'nvayojanmabhūrutpatti yasya sa āmāśayānvayaḥ| apiśabdātkvacitkaphādije sutarāṃ laṅghanaṃ hitamiti dyotayati| laṅghanaśabdena copavāsa eveha gṛhyate, śodhanādīnāṃ laṅghanānāmavasthāvaśāducyamānatvāt| bhūyiṣṭagrahaṇena kvacidbhayajādāvatīsāre vyabhicāraḥ, nāsāvāmāśayānvayaḥ| prāggrahaṇena nottarakāle laṅhghanaṃ hitam| tadā hi rogasvabhāvāddhātvapacayo'vaśyaṃbhāvī| laṅghanamapi dhātvapacayahetuḥ, atastatrāyuktam|