Ashtanga-hridaya-samhita [sanskrit]
273,418 words | ISBN-10: 8121800226 | ISBN-13: 9788121800226
The Sanskrit edition of the Ashtanga-hridaya-samhita, including the commentaries Sarvangasundara and Ayurvedarasayana. The Astangahrdaya-samhita deals with the eight-fold divisions of Ayurveda: (l) Medicine, (2) The science of the special diseases of the supra-clavicular parts of the body (viz. eye, ear, nose, mouth, throat etc.), (3) Surgery, (4) Toxicology, (5) Psycho-therapy, (6) Pediatrics, (7) Rejuvenation and (8) Virilification. Original titles: Vāgbhaṭa Aṣṭāṅgahṛdayasaṃhitā (वाग्भट अष्टाङ्गहृदयसंहिता), Aruṇadatta Sarvāṅgasundarā (अरुणदत्त सर्वाङ्गसुन्दरा), Hemādri Āyurvedarasāyana (हेमाद्रि आयुर्वेदरसायन).
Section 67
yavāsakuśakāśānāṃ mūlaṃ puṣpaṃ ca śālmaleḥ||125||
nyagrodhodumbarāśvatthaśuṅgāśca dvipalonmitāḥ||126||
triprasthe salilasyaitatkṣīraprasthe ca sādhayet||126||
kṣīraśeṣe kaṣāye ca tasmin pūte vimiśrayet||127||
kalkīkṛtaṃ mocarasaṃ samaṅgā candanotpalam||127||
priyaṅguṃ kauṭajaṃ bījaṃ kamalasya ca kesaram||128||
picchābastirayaṃ siddhaḥ saghṛtakṣaudraśarkaraḥ||128||
pravāhikāgudabhraṃ śaraktasrāvajvarāpahaḥ||129||
Commentary: Aruṇadatta’s Sarvāṅgasundarā
yavāsādīnāṃ mūlaṃ śālmaleḥ puṣpaṃ tathā nyagrodhādīnāṃ ca śuṅgā etad dravyakadambakaṃ pratyekaṃ dvipalapramāṇaṃ jalaprasthatraye kṣīraprasthe ca pācayet| kṣīraśeṣe ca kaṣāye tasmin pūte sati kalkīkṛtaṃ mocarasādi miśrayet| mocarasādayo'tra satribhāgamātraśāṇakarṣamātrā grāhyā. (?), bastikalpe kośātakādau niruhe (hṛ. ka.
a. 4/17) viṃśatipalapramāṇe kārṣikāṇāmeva dravyāṇāmabhyanujñānāt| ayaṃ picchābastiḥ siddho ghṛtamākṣikaśarkarānvitaḥ pravāhikādiharaḥ| alpayā mātrayā niruho bastireva picchābastirucyate|