Ashtanga-hridaya-samhita [sanskrit]
273,418 words | ISBN-10: 8121800226 | ISBN-13: 9788121800226
The Sanskrit edition of the Ashtanga-hridaya-samhita, including the commentaries Sarvangasundara and Ayurvedarasayana. The Astangahrdaya-samhita deals with the eight-fold divisions of Ayurveda: (l) Medicine, (2) The science of the special diseases of the supra-clavicular parts of the body (viz. eye, ear, nose, mouth, throat etc.), (3) Surgery, (4) Toxicology, (5) Psycho-therapy, (6) Pediatrics, (7) Rejuvenation and (8) Virilification. Original titles: Vāgbhaṭa Aṣṭāṅgahṛdayasaṃhitā (वाग्भट अष्टाङ्गहृदयसंहिता), Aruṇadatta Sarvāṅgasundarā (अरुणदत्त सर्वाङ्गसुन्दरा), Hemādri Āyurvedarasāyana (हेमाद्रि आयुर्वेदरसायन).
Section 11
snukkṣīrārdraniśālepastathā, gomūtrakalkitaiḥ||21||
kṛkavākuśakṛtkṛṣṇāniśāguñjāphalaistathā||22||
snukkṣīrapiṣṭaiḥ ṣaḍgranthāhalinīvāraṇāsthibhiḥ||22||
kulīraśṛṅgivijayākuṣṭhāruṣkaratutthakaiḥ||23||
śigrumūlakajairbījaiḥ patrairaśvaghnanimbajaiḥ||23||
pīlumūlena bilvena hiṅgunā ca samanvitaiḥ||24||
kuṣṭhaṃ śirīṣabījāni pippalyaḥ saindhavaṃ guḍaḥ||24||
arkakṣīraṃ sudhākṣīraṃ triphalā ca pralepanam||25||
ārkaṃ payaḥ sudhākāṇḍam kaṭukālābupallavāḥ||25||
karañjo bastamūtraṃ ca lepanaṃ śreṣṭhamarśasām||26||
ānuvāsanikairlepaḥ pippalyādyaiśca pūjitaḥ||26||
Commentary: Aruṇadatta’s Sarvāṅgasundarā
snukṣīreṇārdrā-ārdrīkṛtā, niśā-haridrā, tayā lepaḥ snukkṣīrārdraniśālepaḥ| tathā-pūrvaguṇaḥ| gomūtreṇa kalkitaiḥpiṣṭaiḥ, kukkuṭaśakṛdādibhirlepaḥ pūrvaguṇaḥ| sa0-sudhākṣīrapiṣṭaiḥ ṣaḍgranthādibhirlepo hitaḥ| pīlamlena bilvena hiṅgunā ca yuktairlepo hitaḥ| sa0-kuṣṭaditriphalāntaṃ pralepanaṃ pūrvaguṇam| sa0-arkakṣīrādibastamūtrāntaṃ pralepanamarśasāṃ ṣreṣṭhaṃ syāt| sa0-ānuvāsanikairiti anuvāsane bhavānyanuvāsanikāni, adhyātmāditvāt ṭhañ| tairdravyaiḥ "pippalīṃ madanaṃ" (ślo 89) ityādibhirvakṣyamāṇairlepo'rśaḥsu pūjitaḥ|