Ashtanga-hridaya-samhita [sanskrit]
273,418 words | ISBN-10: 8121800226 | ISBN-13: 9788121800226
The Sanskrit edition of the Ashtanga-hridaya-samhita, including the commentaries Sarvangasundara and Ayurvedarasayana. The Astangahrdaya-samhita deals with the eight-fold divisions of Ayurveda: (l) Medicine, (2) The science of the special diseases of the supra-clavicular parts of the body (viz. eye, ear, nose, mouth, throat etc.), (3) Surgery, (4) Toxicology, (5) Psycho-therapy, (6) Pediatrics, (7) Rejuvenation and (8) Virilification. Original titles: Vāgbhaṭa Aṣṭāṅgahṛdayasaṃhitā (वाग्भट अष्टाङ्गहृदयसंहिता), Aruṇadatta Sarvāṅgasundarā (अरुणदत्त सर्वाङ्गसुन्दरा), Hemādri Āyurvedarasāyana (हेमाद्रि आयुर्वेदरसायन).
Section 42
tṛṣṇāyāṃ pavanotthāyāṃ saguḍaṃ dadhi śasyate||68||
rasāśca bṛṃhaṇāḥ śītā vidāryādigaṇāmbu ca||68||
Commentary: Aruṇadatta’s Sarvāṅgasundarā
pavanotthāyāṃ tṛṣṇāyāṃ dadhi guḍena saha śasyate| māṃsarasāśca bṛṃhaṇāḥ śastāḥ| tathā vidāryādigaṇāmbu "vidāripañcāṅgula"(hṛ.sū.a.15/9)ityādibhiḥ śṛtaṃ toyaṃpānīyaṃ, śastam|
Commentary: Hemādri’s Āyurvedarasāyana
vātatṛṣṇauṣadhamāha-tṛṣṇāyāmiti| yogaratne-"pañcāṅgikāḥ pañca gaṇā ya uktāsteṣvambu[siddhaṃ prathame ga] ṇe vā| pibetsukhoṣṇaṃ manujo'cireṇa tṛṣo vimucyeta hi vātajāyāḥ|| [tṛṣṇātivṛddhau] udare ca pūrṇe saṃcśardayenmāgadhikodakena| vilekhanaṃ cātra hitaṃ vidheyaṃ syāddā[ḍimāmrā] takabījapūraiḥ||" [iti|] vaṅgasene (tṛṣā. ślo. 22)-" vātaghnamannapānaṃ mṛdu laghu śītaṃ raso guḍūcyāṣca|" [iti|]