Ashtanga-hridaya-samhita [sanskrit]
273,418 words | ISBN-10: 8121800226 | ISBN-13: 9788121800226
The Sanskrit edition of the Ashtanga-hridaya-samhita, including the commentaries Sarvangasundara and Ayurvedarasayana. The Astangahrdaya-samhita deals with the eight-fold divisions of Ayurveda: (l) Medicine, (2) The science of the special diseases of the supra-clavicular parts of the body (viz. eye, ear, nose, mouth, throat etc.), (3) Surgery, (4) Toxicology, (5) Psycho-therapy, (6) Pediatrics, (7) Rejuvenation and (8) Virilification. Original titles: Vāgbhaṭa Aṣṭāṅgahṛdayasaṃhitā (वाग्भट अष्टाङ्गहृदयसंहिता), Aruṇadatta Sarvāṅgasundarā (अरुणदत्त सर्वाङ्गसुन्दरा), Hemādri Āyurvedarasāyana (हेमाद्रि आयुर्वेदरसायन).
Section 24
balātailaṃ sahṛdrogaḥ pibedvā sukumārakam||38||
yaṣṭyāhvaśatapākaṃ vā mahāsnehaṃ tathottamam||39||
Commentary: Aruṇadatta’s Sarvāṅgasundarā
sahṛdrogo naro balātailaṃ pibet| sukumārakaṃ vāpramehoktaṃ ghṛtaṃ, yaṣṭyāhvaṃ ca tacchatapākaṃ ca yaṣṭyāhvaśatapākaṃ-śatakṛtvaḥ pakvaṃ tattailaṃ vātaśoṇitoktaṃ (hṛ.ci.a.22/41) pibet| mahāsenhaṃ tathottamaṃ pibet| §13895
Commentary: Hemādri’s Āyurvedarasāyana
snehacatuṣkamāha-balātailamiti| balātailaṃśārīrake garbhavyāpadyuktam (hṛ. śā.a. 2/47), vātaraktoktaṃ vā balākaṣāyakalkābhyāṃ śataṃ sahasraṃ vā vārābhyaktam
(hṛ. ci. a. 22/45)| sukumārakaṃ-vṛddhyuktaṃ ghṛtairaṇḍatailayamakam (hṛ. ci. a. 13/41), tailameva vā tantrāntaroktarājayakṣmaṇi saṅgṛhītam| yaṣṭyāhvaśatapākaṃyaṣṭīmadhukalkakaṣāyābhyāṃ śataṃ vārān pakvam| uttamaṃ mahāsnehaṃ-vātavyādhyuktamapantrake (hṛ. ci. a. 21/28)|
Commentary: Hemādri’s Āyurvedarasāyana
mahāsnehāntaramāha-rāsnājīvaketi| dadhipādaṃ-pādāṃśena dadhnā yuktam|