Ashtanga-hridaya-samhita [sanskrit]
273,418 words | ISBN-10: 8121800226 | ISBN-13: 9788121800226
The Sanskrit edition of the Ashtanga-hridaya-samhita, including the commentaries Sarvangasundara and Ayurvedarasayana. The Astangahrdaya-samhita deals with the eight-fold divisions of Ayurveda: (l) Medicine, (2) The science of the special diseases of the supra-clavicular parts of the body (viz. eye, ear, nose, mouth, throat etc.), (3) Surgery, (4) Toxicology, (5) Psycho-therapy, (6) Pediatrics, (7) Rejuvenation and (8) Virilification. Original titles: Vāgbhaṭa Aṣṭāṅgahṛdayasaṃhitā (वाग्भट अष्टाङ्गहृदयसंहिता), Aruṇadatta Sarvāṅgasundarā (अरुणदत्त सर्वाङ्गसुन्दरा), Hemādri Āyurvedarasāyana (हेमाद्रि आयुर्वेदरसायन).
Section 18
————————-kvāthaḥ koṣṇaśca tadguṇaḥ||32||
yavānīlavaṇakṣāravacājājyauṣadhaiḥ kṛtaḥ||33||
sapūtidārubījāhvapalāśaśaṭhipauṣkaraiḥ||33||
(yavakṣāro yavānī ca pibeduṣṇena vāriṇā||1||
etena vātajaṃ śūlaṃ gulmaṃ caiva cirotthitam||1||
bhidyate saptarātreṇa pavanena yathā ghanaḥ||1.5||
)||1.5||
Commentary: Aruṇadatta’s Sarvāṅgasundarā
kvāthaśca koṣṇo yavānyādibhirdevadārusahitaistadguṇo vikartikāśūlaharaḥ| auṣadhaṃ-śuṇṭhī| bījahvaḥ-bījasāram, bījapūrakamityanye|
Commentary: Hemādri’s Āyurvedarasāyana
kvāthamāha-kvātha iti| auṣadhaṃ-śuṇṭhī| pūtīkarañjaḥ| bījāhvo-bījapūraḥ| yavānyādibhiḥ saha peyaḥ| saḥ-kvāthaḥ, pūtyādibhiḥ kṛtaḥ| vaṅgasene (hṛdayarogādhikāre ślo. 10)- "kvāthaḥ kṛtaḥ pauṣkaramātuluṅgapalāśapūtīkaśaṭhīsurāhvaiḥ| sa nāgarājājivacāyavābhiḥ sakṣāra uṣṇo lavaṇaṣca peyaḥ||" iti vacanamūleyaṃ vyākhyā|