Ashtanga-hridaya-samhita [sanskrit]
273,418 words | ISBN-10: 8121800226 | ISBN-13: 9788121800226
The Sanskrit edition of the Ashtanga-hridaya-samhita, including the commentaries Sarvangasundara and Ayurvedarasayana. The Astangahrdaya-samhita deals with the eight-fold divisions of Ayurveda: (l) Medicine, (2) The science of the special diseases of the supra-clavicular parts of the body (viz. eye, ear, nose, mouth, throat etc.), (3) Surgery, (4) Toxicology, (5) Psycho-therapy, (6) Pediatrics, (7) Rejuvenation and (8) Virilification. Original titles: Vāgbhaṭa Aṣṭāṅgahṛdayasaṃhitā (वाग्भट अष्टाङ्गहृदयसंहिता), Aruṇadatta Sarvāṅgasundarā (अरुणदत्त सर्वाङ्गसुन्दरा), Hemādri Āyurvedarasāyana (हेमाद्रि आयुर्वेदरसायन).
Section 5
svinnaṃ ca bhojayedannaṃ snigdhamānūpajai rasaiḥ||3||
dadhyuttareṇa vā, dadyāttato'smai vamanaṃ mṛdu||4||
viśeṣātkāsavamathuhṛdgrahasvarasādine||4||
pippalīsaindhavakṣaudrayuktaṃ vātāvirodhi yat||5||
Commentary: Aruṇadatta’s Sarvāṅgasundarā
sninnaṃ ca santamāturaṃ snigdhaṃ-śālyādikaṃ na rūkṣaṃ yavādikam, ānūpajaiḥ-sūkarādimāṃsajai rasaiḥ saha, bhojayet| athavā svedādanantaramasmai-śvāsahidhmāvate, dadhyuttareṇa-dadhisareṇa, vamanaṃ mṛdu dadyāt| viśeṣeṇa kāsādimate vamanaṃ dadyāt| tacca vamanaṃ pippalīsaindhavakṣaudrayuktaṃ vātāvirodhi-vātaṃ na karoti, yattaddadyāt|
Commentary: Hemādri’s Āyurvedarasāyana
svinnabhojanamāha——svinnaṃ ceti| snigdhaṃ-snigdhaiḥ śālyadibhiḥ kṛtam| dadhyuttareṇa-dadhisareṇa| vamanamāhadadyāditi| asmai-śvāsine| kāsādyupadravayuktāya tu viśeṣāt-atiśayena,vamanaṃ dadyāt| pippalyādibhistribhiryukta madanaphalādivacca| vātāvirodhi-vamanakalpoktam|§13323