Ashtanga-hridaya-samhita [sanskrit]
273,418 words | ISBN-10: 8121800226 | ISBN-13: 9788121800226
The Sanskrit edition of the Ashtanga-hridaya-samhita, including the commentaries Sarvangasundara and Ayurvedarasayana. The Astangahrdaya-samhita deals with the eight-fold divisions of Ayurveda: (l) Medicine, (2) The science of the special diseases of the supra-clavicular parts of the body (viz. eye, ear, nose, mouth, throat etc.), (3) Surgery, (4) Toxicology, (5) Psycho-therapy, (6) Pediatrics, (7) Rejuvenation and (8) Virilification. Original titles: Vāgbhaṭa Aṣṭāṅgahṛdayasaṃhitā (वाग्भट अष्टाङ्गहृदयसंहिता), Aruṇadatta Sarvāṅgasundarā (अरुणदत्त सर्वाङ्गसुन्दरा), Hemādri Āyurvedarasāyana (हेमाद्रि आयुर्वेदरसायन).
Section 41
dve pale dāḍimādaṣṭau guḍādvyoṣātpalatrayam||51||
rocanaṃ dīpanaṃ svaryaṃ pīnasaśvāsakāsajit||52||
guḍakṣāroṣaṇakaṇādāḍimaṃ śvāsakāsajit||52||
kramātpaladvayārdhākṣakarṣārdhākṣapalonmitam||53||
Commentary: Aruṇadatta’s Sarvāṅgasundarā
dāḍimasya pale dve tu guḍādaṣṭau trikaṭukāt palatrayamityetaddāḍimādyaṃ cūrṇaṃ rocanādiguṇaṃ pīnasādijit| saṃ-guḍādikaṃ krameṇa paladvayamardhakarṣaṃ karṣaṃ ardhakarṣaṃ palapramāṇaṃ pūrvoktaguṇam|
Commentary: Hemādri’s Āyurvedarasāyana
guṭikāmāha-dve pale iti| ā ra0-guṭikāntaramāha-guḍakṣāroṣaṇakaṇādā paladvayaṃ guḍasya| ardhākṣaḥ kṣārasya| karṣo marīcasya| ardhākṣaḥ kaṇāyāḥ| palaṃ dāḍimasya| saṅgrahe tu (ci. a. 4)- "viḍaṅgaṃ saindhavaṃ kuṣṭhaṃ vyoṣaṃ hiṅgu manaḥ śilām| kāse śvāse ca hidhmāyāṃ lihyāt kṣaudraghṛtāplutam|| pāṭhāśuṇṭhīśaṭhīmūrvāgavākṣipippalīghanam| piṣṭvā gharmāmbunā hiṅgusaindhavābhyāṃ yutaṃ pibet|| tadvanmustāśaṭhīśṛṅgīnāgarātiviṣābhayāḥ|"iti| §12895