Ashtanga-hridaya-samhita [sanskrit]
273,418 words | ISBN-10: 8121800226 | ISBN-13: 9788121800226
The Sanskrit edition of the Ashtanga-hridaya-samhita, including the commentaries Sarvangasundara and Ayurvedarasayana. The Astangahrdaya-samhita deals with the eight-fold divisions of Ayurveda: (l) Medicine, (2) The science of the special diseases of the supra-clavicular parts of the body (viz. eye, ear, nose, mouth, throat etc.), (3) Surgery, (4) Toxicology, (5) Psycho-therapy, (6) Pediatrics, (7) Rejuvenation and (8) Virilification. Original titles: Vāgbhaṭa Aṣṭāṅgahṛdayasaṃhitā (वाग्भट अष्टाङ्गहृदयसंहिता), Aruṇadatta Sarvāṅgasundarā (अरुणदत्त सर्वाङ्गसुन्दरा), Hemādri Āyurvedarasāyana (हेमाद्रि आयुर्वेदरसायन).
Section 13
grāmyānūpaudakaiḥ śāliyavagodhūmaṣaṣṭikān||19||
rasairmāṣātmaguptānāṃ yūṣairvā bhojayeddhitān||19||
Commentary: Aruṇadatta’s Sarvāṅgasundarā
grāmyādijairmāsarasairathavā māṣātmaguptānāṃ yūṣaiḥ śālyādīn hitānāśayet| hitāniti deśakālādisātmyavaśāt yavā (śālyā) dyanyatamaṃ yat pathyaṃ tadbhuñjīteti pratipādayati| §12768
Commentary: Hemādri’s Āyurvedarasāyana
peyāyūṣarasādibhirityuktam| tānāha| tatra rasayūṣānāhagrāmyānūpaudakairiti| grāmyāḥ-suśrutoktāḥ——"aśvāśvataragokharoṣṭrabastorabhramedaḥpucchakaprabhṛtayo grāmyāḥ| " (sū. a. 46/85) iti| ānūpāḥ-mahāmṛgāḥ| audakāḥ jalacarāḥ pakṣiṇo matsyāśca| teṣāmānūpatve'pi pṛthaggrahaṇamatiśayārtham| grāmyādīnāṃ māṃsarasaiḥ śālyādīn bhojayet, māṣayūṣairātmaguptāyūṣairvā| hitāniti vacanādyena rasena yūṣeṇavā yaddhānyaṃ prakṛtyādivaśādyasya hitaṃ tattasya deyam|