Ashtanga-hridaya-samhita [sanskrit]
273,418 words | ISBN-10: 8121800226 | ISBN-13: 9788121800226
The Sanskrit edition of the Ashtanga-hridaya-samhita, including the commentaries Sarvangasundara and Ayurvedarasayana. The Astangahrdaya-samhita deals with the eight-fold divisions of Ayurveda: (l) Medicine, (2) The science of the special diseases of the supra-clavicular parts of the body (viz. eye, ear, nose, mouth, throat etc.), (3) Surgery, (4) Toxicology, (5) Psycho-therapy, (6) Pediatrics, (7) Rejuvenation and (8) Virilification. Original titles: Vāgbhaṭa Aṣṭāṅgahṛdayasaṃhitā (वाग्भट अष्टाङ्गहृदयसंहिता), Aruṇadatta Sarvāṅgasundarā (अरुणदत्त सर्वाङ्गसुन्दरा), Hemādri Āyurvedarasāyana (हेमाद्रि आयुर्वेदरसायन).
Section 10
dusparśāṃ pippalīṃ mustāṃ bhārṅgī karkaṭakīṃ śaṭhīm||14||
purāṇaguḍatailābhyāṃ cūrṇitānyavalehayet||15||
tadvatsakṛṣṇāṃ śuṇṭhīṃ ca sabhārṅgī tadvadeva ca||15||
Commentary: Aruṇadatta’s Sarvāṅgasundarā
duḥsparśādīni cūrṇitāni vātaje kāse purāṇaguḍatailābhyāmavelahayet| tathaiva pippalīsahitāṃ śuṇṭhīṃ purāṇaguḍatailābhyāṃ lihyāt| tadvacca purāṇatailābhyāṃ bhārṅgīṃsahitāṃ śuṇṭhīṃ lehayet|
Commentary: Hemādri’s Āyurvedarasāyana
uktalehatulyaguṇaṃ pānapañcakāha| pibetkṛṣṇāṃceti| kaṇā ca reṇukā ca kaṇareṇukam| majjñaḥ-asthyantargatabījāni| pippalīkalke jalameva dravam, "peṣaṇāloḍane vāri" (hṛ. ka.
a. 6/23) iti paribhāṣabalāt| hārītāt-"durālabhā śaṭhī kṛṣṇā madhūkaṃ sitāśarkarā| līḍhaṃ nihanti vatotthaṃ kāsaṃ kṣaudreṇa yojitam|| ubhe medetugākṣīrī pippalī sitaśarkarā| lihyāttailaṃ ghṛtakṣaudrairvātakāsanivāraṇam|| padmakaṃ triphalā vyoṣaṃ viḍaṅgaṃ suradāru ca| balā rāsnā ca tulyāni sūkṣmacūrṇāni kārayet|| samaṃ cūrṇaistvimaiḥ sarvaiḥ pṛthak kṣaudraṃ ghṛtaṃ sitām| lihyāllehaṃ vimathyaitatsarvakāsaharaṃ śivam||" iti|