Ashtanga-hridaya-samhita [sanskrit]
273,418 words | ISBN-10: 8121800226 | ISBN-13: 9788121800226
The Sanskrit edition of the Ashtanga-hridaya-samhita, including the commentaries Sarvangasundara and Ayurvedarasayana. The Astangahrdaya-samhita deals with the eight-fold divisions of Ayurveda: (l) Medicine, (2) The science of the special diseases of the supra-clavicular parts of the body (viz. eye, ear, nose, mouth, throat etc.), (3) Surgery, (4) Toxicology, (5) Psycho-therapy, (6) Pediatrics, (7) Rejuvenation and (8) Virilification. Original titles: Vāgbhaṭa Aṣṭāṅgahṛdayasaṃhitā (वाग्भट अष्टाङ्गहृदयसंहिता), Aruṇadatta Sarvāṅgasundarā (अरुणदत्त सर्वाङ्गसुन्दरा), Hemādri Āyurvedarasāyana (हेमाद्रि आयुर्वेदरसायन).
Section 23
vāsārasena phalinīmṛdgodhrāñjanamākṣīkam||25||
pittāsṛk śamayetpītaṃ, niryāso vā'ṭarūṣakāt||25||
śarkarāmadhusaṃyuktaḥ kevalo vā, śṛto'pi vā||26||
vṛṣaḥ sadyo jayatyasraṃ, sa hyasya paramauṣadham||26||
Commentary: Aruṇadatta’s Sarvāṅgasundarā
vāsakasya rasena phalinyādikaṃ pītaṃ raktapittaṃ śamayati| athavā, aṭarūṣakasya rasaḥ śarkarāmadhuyuktaḥ pīto raktapittaṃ jayet| athavā kevalo vāsārasaḥ| athavā kvathito vṛṣaḥ śīghraṃ raktaṃ jayet| sa vṛṣo yasmādasyaraktasya, paramauṣadham|5
Commentary: Hemādri’s Āyurvedarasāyana
śamanamāha-vāsāraseneti| falinī-priyaṅguḥ| mṛt-saurāṣṭrī| añjanaṃ-rasāñjanam| mākṣikaṃ-madhu| [ śamanāntaramāhaniryāsa iti| niryāsaḥ-svarasaḥ| sa śarkarāmadhusaṃyuktaḥ kevalo veti dvividhaḥ| ] śamanāntaramāha-śṛto'pi vā vṛṣa iti| śruto'pi śarkarāmadhusaṃyuktaḥ kevalo veti svarasavaddvividhaḥ|
Commentary: Hemādri’s Āyurvedarasāyana
tribhirardharcaiḥ vkāthatrayamāha-paṭolamālatīti| candanadvayaṃśvetaṃ raktaṃ ca| kṛṣṇā mṛt-kṛṣṇamṛttikā| madayantikāyūthikā|