Ashtanga-hridaya-samhita [sanskrit]
273,418 words | ISBN-10: 8121800226 | ISBN-13: 9788121800226
The Sanskrit edition of the Ashtanga-hridaya-samhita, including the commentaries Sarvangasundara and Ayurvedarasayana. The Astangahrdaya-samhita deals with the eight-fold divisions of Ayurveda: (l) Medicine, (2) The science of the special diseases of the supra-clavicular parts of the body (viz. eye, ear, nose, mouth, throat etc.), (3) Surgery, (4) Toxicology, (5) Psycho-therapy, (6) Pediatrics, (7) Rejuvenation and (8) Virilification. Original titles: Vāgbhaṭa Aṣṭāṅgahṛdayasaṃhitā (वाग्भट अष्टाङ्गहृदयसंहिता), Aruṇadatta Sarvāṅgasundarā (अरुणदत्त सर्वाङ्गसुन्दरा), Hemādri Āyurvedarasāyana (हेमाद्रि आयुर्वेदरसायन).
Section 5
pipppalībhiryutān gālān kaliṅgairmadhukena vā||6||
uṣṇāmbhasā samadhunā pibetsalavaṇena vā||7||
paṭolanimbakarkoṭavetrapatrodakena vā||7||
tarpaṇena rasenekṣormadyaiḥ kalpoditāni va||8||
vamanāni prayuñjīta balakālavibhāgavit||8||
Commentary: Aruṇadatta’s Sarvāṅgasundarā
gālo-madanaphalam, asya nirapāyatvācśreṣṭhatvāccapipppalyādidravyebhyo'nena sahopayogibhyo bahūpayogitayā pradhāvavibhaktyā prāgupanyāsaḥ| anyathā "kalpayetsadṛśān bhāgān pramāṇaṃ yatra noditam|" (hṛ. ka.
a. 6/24) iti madanaphalena pippalyādīnāṃ ca tulyaṃ pramāṇaṃ prāpnuyāt| pippalībhiryutān gālānathavā śakrayavairyutānathavā madhuyaṣṭikayā vā yutānathavoṣṇāmbunā mākṣikayutena vā saha pibet| athavā paṭolādīnāṃ patrodakena vā saha pibet| athavā tarpaṇādibhiḥ pibet| athavā kalpoditāni-vamanakalpoktāni vamanāniyogyāni prayuñjīta| balakālavibhāgaviditi asyāṃ dehabalāvasthāyāṃ tathā vyādhibalāvasthāyāṃ cedaṃ vamanaṃ dātuṃ yogyamiti yo vibhāgaṃ vetti sa balakālavibhāgavit|