Ashtanga-hridaya-samhita [sanskrit]
273,418 words | ISBN-10: 8121800226 | ISBN-13: 9788121800226
The Sanskrit edition of the Ashtanga-hridaya-samhita, including the commentaries Sarvangasundara and Ayurvedarasayana. The Astangahrdaya-samhita deals with the eight-fold divisions of Ayurveda: (l) Medicine, (2) The science of the special diseases of the supra-clavicular parts of the body (viz. eye, ear, nose, mouth, throat etc.), (3) Surgery, (4) Toxicology, (5) Psycho-therapy, (6) Pediatrics, (7) Rejuvenation and (8) Virilification. Original titles: Vāgbhaṭa Aṣṭāṅgahṛdayasaṃhitā (वाग्भट अष्टाङ्गहृदयसंहिता), Aruṇadatta Sarvāṅgasundarā (अरुणदत्त सर्वाङ्गसुन्दरा), Hemādri Āyurvedarasāyana (हेमाद्रि आयुर्वेदरसायन).
Section 7
iyaṃ bhūmiravadyānāṃ dauḥśīlyasyedamāspadam||6||
eko'yaṃ bahumārgāyā durgaterdeśikaḥ param||6||
niśceṣṭaḥ śavavacchete tṛtīye tu made sthitaḥ||7||
maraṇādapi pāpātmā gataḥ pāpatarāṃ daśām||7||
Commentary: Aruṇadatta’s Sarvāṅgasundarā
avadyānāṃ-nindyānāṃ, iyaṃ-madāvasthā, bhūmiḥ-ākaraḥ| tathā, dauḥśīlyasya-asamāhitatvasya, idaṃ-madāvasthāntaraṃ, āspadaṃ-āvasathaḥ| eko'yaṃ-madaviśeṣo, bahumārgāyāḥanekamukhāyā durgateḥ, paraṃ kṛtvā deśikaḥ-ācāryaḥ| sa0-tṛtīye-uttame made, sthito narastejaso vihatatvāt niśceṣṭaḥceṣṭayā kāyavāṅmanolakṣaṇayā rahitaḥ, ata eva śavavacchetemṛtānukalpaḥ svapiti| evaṃ ca satyasau pāpātmā maraṇādapi pāpatarāmavasthāṃ prāptaḥ| yato mṛto maraṇātsamanantarameva śarīrāntaraṃ prāpya sukhādīn vindate| tṛtīyāṃ madāvasthāṃ prāptastu puruṣo'paraśarīrāprāpterna kathāñcit sukhādyanubhavatīti maraṇādapyasya nikṛṣṭatvam| §10202