Ashtanga-hridaya-samhita [sanskrit]
273,418 words | ISBN-10: 8121800226 | ISBN-13: 9788121800226
The Sanskrit edition of the Ashtanga-hridaya-samhita, including the commentaries Sarvangasundara and Ayurvedarasayana. The Astangahrdaya-samhita deals with the eight-fold divisions of Ayurveda: (l) Medicine, (2) The science of the special diseases of the supra-clavicular parts of the body (viz. eye, ear, nose, mouth, throat etc.), (3) Surgery, (4) Toxicology, (5) Psycho-therapy, (6) Pediatrics, (7) Rejuvenation and (8) Virilification. Original titles: Vāgbhaṭa Aṣṭāṅgahṛdayasaṃhitā (वाग्भट अष्टाङ्गहृदयसंहिता), Aruṇadatta Sarvāṅgasundarā (अरुणदत्त सर्वाङ्गसुन्दरा), Hemādri Āyurvedarasāyana (हेमाद्रि आयुर्वेदरसायन).
Section 22
sarve'pi rogā nāśāya na tvevaṃ śīghrakāriṇaḥ||31||
hidhmāśvāsau yathā tau hi mṛtyukāle kṛtālayau||31||
iti śrīvaidyapatisiṃhaguptasūnuśrīmadvāgbhaṭaviracitāyāmaṣṭāṅgahṛdayasaṃhitāyāṃ tṛtīye nidānasthāne śvāsahidhmānidānaṃ nāma caturtho'dhyāyaḥ||4||5
Commentary: Hemādri’s Āyurvedarasāyana
........ [iti hemādriṭīkāyāmāyurvedarasāyane| śvāsahidhmānidānaṃ ca sāmastyena nirūpitam|| 4||]
Commentary: Aruṇadatta’s Sarvāṅgasundarā
sarve rogā nāśāya-abhāvāya, syuḥ| na kevalaṃ hidhmāśvāsāvityupadarśanārtho'piśabdaḥ| na punarevaṃ śīghravināśakāriṇaḥ sarve, yathā hidhmāśvāsau śīghravināśakāriṇau| yasmāttau mṛtyukāle-maraṇāvasare, kṛtālayauvihitavasatī, tasmin kāle tayoravaśyaṃbhāvitvāt| śīghramāraṇasvabhāvatvādanayostu cikitsāyāṃ satvaraṃ yatitavyamiti| iti śrīmṛgāṅkadattaputraśrīmadaruṇadattaviracitāyāmaṣṭāṅgahṛdayaṭīkāyāṃ sarvāṅgasundarākhyāyāṃ tṛtīye nidānasthāne śvāsahidhmānidānaṃ nāma caturtho'dhyāyaḥ samāptaḥ|| 4||10