Ashtanga-hridaya-samhita [sanskrit]
273,418 words | ISBN-10: 8121800226 | ISBN-13: 9788121800226
The Sanskrit edition of the Ashtanga-hridaya-samhita, including the commentaries Sarvangasundara and Ayurvedarasayana. The Astangahrdaya-samhita deals with the eight-fold divisions of Ayurveda: (l) Medicine, (2) The science of the special diseases of the supra-clavicular parts of the body (viz. eye, ear, nose, mouth, throat etc.), (3) Surgery, (4) Toxicology, (5) Psycho-therapy, (6) Pediatrics, (7) Rejuvenation and (8) Virilification. Original titles: Vāgbhaṭa Aṣṭāṅgahṛdayasaṃhitā (वाग्भट अष्टाङ्गहृदयसंहिता), Aruṇadatta Sarvāṅgasundarā (अरुणदत्त सर्वाङ्गसुन्दरा), Hemādri Āyurvedarasāyana (हेमाद्रि आयुर्वेदरसायन).
Section 22
ityeṣa kṣayajaḥ kāsaḥ kṣīṇānāṃ dehanāśanaḥ||36||
yāpyo vā balināṃ, tadvat kṣatajo'bhinavau tu tau||36||
sidhyetāmapi sānāthyāt—————————————-||37||
Commentary: Aruṇadatta’s Sarvāṅgasundarā
ityeṣaḥ-evamādirūpaḥ, kṣayajaḥ kāsaḥ kṣīṇānāṃ dehanāśanaḥ| balināṃ-akṣīṇānāṃ, yāpyo vā dehanāśano veti vāśabdasyārthaḥ| tadvat-kṣayajakāsavat| kṣatajaḥ kāsaḥ kṣīṇānāṃ dehanāśano balavatāṃ yāpyo vā dehanāśano vā bhavati| abhinavau tu tau-navotthitau punaḥ kṣayakṣatajakāsau, balināṃ sidhyetāmapi; na kevalamasādhyayāpyāvityapiśabdena dyotyate| kutaḥ sidhyetām? sānāthyātcatuṣpātsampatterityarthaḥ| idānīṃ śeṣāṇāmapi kāsānāṃ sādhyayāpyavibhāgaṃ nirūpayati-
Commentary: Hemādri’s Āyurvedarasāyana
atha kāsānāṃ sādhyādibhedāḥ| tatra kṣayakāsasya-kṣīṇānāmiti| kṣīṇānāmasādhyaḥ| balināṃ yāpyo'sādhyo va| kṣayakṣatakāsayoḥabhinavāviti| sānāthyāt-bhiṣagādiguṇasampatteḥ| apiśabdāt kadācit na sidhyetām|