Ashtanga-hridaya-samhita [sanskrit]
273,418 words | ISBN-10: 8121800226 | ISBN-13: 9788121800226
The Sanskrit edition of the Ashtanga-hridaya-samhita, including the commentaries Sarvangasundara and Ayurvedarasayana. The Astangahrdaya-samhita deals with the eight-fold divisions of Ayurveda: (l) Medicine, (2) The science of the special diseases of the supra-clavicular parts of the body (viz. eye, ear, nose, mouth, throat etc.), (3) Surgery, (4) Toxicology, (5) Psycho-therapy, (6) Pediatrics, (7) Rejuvenation and (8) Virilification. Original titles: Vāgbhaṭa Aṣṭāṅgahṛdayasaṃhitā (वाग्भट अष्टाङ्गहृदयसंहिता), Aruṇadatta Sarvāṅgasundarā (अरुणदत्त सर्वाङ्गसुन्दरा), Hemādri Āyurvedarasāyana (हेमाद्रि आयुर्वेदरसायन).
Section 5
athāsya pūrvarūpāṇyāha -———————————————————————————||4||
śirogurutvamaruciḥ śītecchā dhūmako'mlakaḥ||4||
chardiścharditabaibhatsyaṃ kāsaḥ śvāso bhramaḥ klamaḥ||5||
lohalohitamatsyāmagandhāsyatvaṃ svarakṣayaḥ||5||
raktahāridraharitavarṇatā nayanādiṣu||6||
nīlalohitapītānāṃ varṇānāmavivecanam||6||
svapne tadvarṇadarśitvaṃ bhavatyasmin bhaviṣyati||7||
Commentary: Hemādri’s Āyurvedarasāyana
prāgrūpamāha-śirogurutvamiti| charditabaibhārtsyaṃ-jugupsā| āsye lohādīnāṃ gandhaḥ| tadvarṇo-raktahāridrādiḥ|
Commentary: Aruṇadatta’s Sarvāṅgasundarā
śirogurutvādikamasmin-raktapitte, bhaviṣyati sati bhavati| chardite-vamite, baibhatsyaṃ-jugupsā| svapne-svapnāvasthāyāṃ, tadvarṇadarśitvaṃ-raktavarṇākāraṃ paśyati| tacca raktapittaṃ trividhamūrdhvagamadhogamubhayamārgagaṃ ca| §9738 5