Ashtanga-hridaya-samhita [sanskrit]
273,418 words | ISBN-10: 8121800226 | ISBN-13: 9788121800226
The Sanskrit edition of the Ashtanga-hridaya-samhita, including the commentaries Sarvangasundara and Ayurvedarasayana. The Astangahrdaya-samhita deals with the eight-fold divisions of Ayurveda: (l) Medicine, (2) The science of the special diseases of the supra-clavicular parts of the body (viz. eye, ear, nose, mouth, throat etc.), (3) Surgery, (4) Toxicology, (5) Psycho-therapy, (6) Pediatrics, (7) Rejuvenation and (8) Virilification. Original titles: Vāgbhaṭa Aṣṭāṅgahṛdayasaṃhitā (वाग्भट अष्टाङ्गहृदयसंहिता), Aruṇadatta Sarvāṅgasundarā (अरुणदत्त सर्वाङ्गसुन्दरा), Hemādri Āyurvedarasāyana (हेमाद्रि आयुर्वेदरसायन).
Section 86
dantaiśchindannakhāgrāṇi taiśca keśāṃstṛṇāni ca||118||
bhūmiṃ kāṣṭhena vilikhan loṣṭaṃ loṣṭena tāḍayan||118||
hṛṣṭaromā sāndramūtraḥ śuṣkakāsī jvarī ca yaḥ||119||
muhurhasan muhuḥkṣveḍan śayyāṃ pādena hanti yaḥ||119||
muhuśchidrāṇi visṛśannāturo na sa jīvati||120||
Commentary: Aruṇadatta’s Sarvāṅgasundarā
yaścāturo hṛṣṭaromā sāndramūtraḥ tathā śuṣkakāsī tathā jvarī, sa idamidaṃ kurvanna jīvati| kiṃ tat? ityāhadantaiśchindanakhāgrāṇi, tathā taireva-dantaiḥ, keśāṃśchindan, tathā-tṛṇāni chindan, tathā bhuvaṃ kāṣṭhena vilikhan, loṣṭamaparaloṣṭena taḍayan, muhuḥ punaḥpunarhasan,tathā muhuḥ kṣveḍan-śabdaṃ kurvan, muhuḥ śayyāṃ pādena yo hanti, tathā chidrāṇi-aparādhān vimṛśan-ghoṣayan| kecidvyācakṣate,-chidrāṇināsikādīni, vimṛśan-saṃspṛśan, iti|