Ashtanga-hridaya-samhita [sanskrit]
273,418 words | ISBN-10: 8121800226 | ISBN-13: 9788121800226
The Sanskrit edition of the Ashtanga-hridaya-samhita, including the commentaries Sarvangasundara and Ayurvedarasayana. The Astangahrdaya-samhita deals with the eight-fold divisions of Ayurveda: (l) Medicine, (2) The science of the special diseases of the supra-clavicular parts of the body (viz. eye, ear, nose, mouth, throat etc.), (3) Surgery, (4) Toxicology, (5) Psycho-therapy, (6) Pediatrics, (7) Rejuvenation and (8) Virilification. Original titles: Vāgbhaṭa Aṣṭāṅgahṛdayasaṃhitā (वाग्भट अष्टाङ्गहृदयसंहिता), Aruṇadatta Sarvāṅgasundarā (अरुणदत्त सर्वाङ्गसुन्दरा), Hemādri Āyurvedarasāyana (हेमाद्रि आयुर्वेदरसायन).
Section 17
mūtrāśayo dhanurvakro bastiralpāsramāṃsagaḥ||10||
ekādhovadano madhye kaṭyāḥ sadyo nihantyasūn||11||
ṛte'śmarīvraṇādviddhastatrāpyubhayataśca saḥ||11||
mūtrasnāvyekato bhinne vraṇo rohecca yatnataḥ||12||
Commentary: Aruṇadatta’s Sarvāṅgasundarā
mūtrasyāśaya ādhāro mūtrāśayo-yatra mūtraṃ tiṣṭhati, sa dhanurvakraḥ-cāpavat kuṭilaḥ| anenāsya saṃsthānamuktam| sa ca bastināma marmaviśeṣaḥ| asraṃ ca māṃsaṃ cāsramāṃse, alpe asramāṃse gacchati| "anyebhyo'pi dṛśyate" iti ḍaḥ| tatrāstho na bahuraktamāṃsapradeśa ityarthaḥ| tathā, ekamadhovadanaṃ yasyāsāvekādhovadanaḥ| kaṭyā madhya iti sthānanirdeśaḥ| kaṭyā madhyapradeśe'sāvavatiṣṭhate| sa viddhaḥ sadyaḥtatkṣaṇādeva, asūn-prāṇān, nihanti| ṛte'śmarīvraṇātaśmaryāharaṇārthaṃ yo vraṇaḥ kriyate taṃ vraṇaṃ varjayitvā| tatrāpi-aśmarīvraṇe, ubhayataḥ-ubhayapārśvataśca, sa viddhastadā'sau sadyo'sūnnihanti| tasmin bastāveka [taḥ-eka]pārśvato, bhinne-viddhe sati, mūtrasrāvī vraṇaḥ syāt| sa ca yatnataḥ-ādareṇopakrānto, rohati nānyathā| §7768 15