Ashtanga-hridaya-samhita [sanskrit]
273,418 words | ISBN-10: 8121800226 | ISBN-13: 9788121800226
The Sanskrit edition of the Ashtanga-hridaya-samhita, including the commentaries Sarvangasundara and Ayurvedarasayana. The Astangahrdaya-samhita deals with the eight-fold divisions of Ayurveda: (l) Medicine, (2) The science of the special diseases of the supra-clavicular parts of the body (viz. eye, ear, nose, mouth, throat etc.), (3) Surgery, (4) Toxicology, (5) Psycho-therapy, (6) Pediatrics, (7) Rejuvenation and (8) Virilification. Original titles: Vāgbhaṭa Aṣṭāṅgahṛdayasaṃhitā (वाग्भट अष्टाङ्गहृदयसंहिता), Aruṇadatta Sarvāṅgasundarā (अरुणदत्त सर्वाङ्गसुन्दरा), Hemādri Āyurvedarasāyana (हेमाद्रि आयुर्वेदरसायन).
Section 34
madhukaṃ śākabījaṃ ca payasyā suradāru ca||54||
aśmantakaḥ kṛṣṇatilāstāmravallī śatāvarī||54||
vṛkṣādanī payasyā ca latā sotpalasārivā||55||
anantā sārivā rāsnā padmā ca madhuyaṣṭikā||55||
bṛhatīdvayakāśmaryakṣīriśuṅgatvacā ghṛtam||56||
pṛśniparṇī balā śigruḥ śvadaṃṣṭrā madhuparṇikā||56||
śṛṅgāṭakaṃ bisaṃ drākṣā kaseru madhukaṃ sitā||57||
saptaitān payasā yogānarddhaślokasamāpanān||57||
kramātsaptasu māseṣu garbhe sravati yojayet||58||
Commentary: Aruṇadatta’s Sarvāṅgasundarā
madhukādidravyopalakṣitān sapta yogān kramāt-yathākramanirdiṣṭānati saptasu māseṣu garbhe sravati tadrakṣārthaṃ tān yojayet| kīdṛśān yogān? arddhaślokena samāpanaṃ-samāptiḥ, yeṣāṃ tānarddhaślokasamāpanān| aśmantako-yamalapatrakaḥ| tāmravallī-rāmataruṇī, mañjiṣṭhetyeke| latā-gandhapriyaṅguḥ,5 gaurasārivetyanye| utpalasārivā-kṛṣṇasārivā| kṣīriṇāṃnyagrodhādīnāṃ, śuṅgāḥ, tathā teṣāmeva tvak ceti dvandvaḥ| "dvandvāccudaṣahāntāt" iti ṭac|