Ashtanga-hridaya-samhita [sanskrit]
273,418 words | ISBN-10: 8121800226 | ISBN-13: 9788121800226
The Sanskrit edition of the Ashtanga-hridaya-samhita, including the commentaries Sarvangasundara and Ayurvedarasayana. The Astangahrdaya-samhita deals with the eight-fold divisions of Ayurveda: (l) Medicine, (2) The science of the special diseases of the supra-clavicular parts of the body (viz. eye, ear, nose, mouth, throat etc.), (3) Surgery, (4) Toxicology, (5) Psycho-therapy, (6) Pediatrics, (7) Rejuvenation and (8) Virilification. Original titles: Vāgbhaṭa Aṣṭāṅgahṛdayasaṃhitā (वाग्भट अष्टाङ्गहृदयसंहिता), Aruṇadatta Sarvāṅgasundarā (अरुणदत्त सर्वाङ्गसुन्दरा), Hemādri Āyurvedarasāyana (हेमाद्रि आयुर्वेदरसायन).
Section 9
nāḍīyantrāṇi suṣirāṇyekānekamukhāni ca||11||
srotogatānāṃ śalyānāmāmayānāṃ ca darśane||11||
kriyāṇāṃ sukaratvāya kuryādācūṣaṇāya ca||12||
tadvistāraparīṇāhadairghyaṃ srotonurodhataḥ||12||
1.25.26
nāḍīyantrāṇyāha-nāḍīyantrāṇīti| vistāro-vivarasya| parīṇāhaḥsthaulyaṃ yantrasya|
Commentary: Aruṇadatta’s Sarvāṅgasundarā
nāḍīyantrāṇi bastinetrādivat suṣirāṇi syuḥ| ekaṃ cānekaṃ caikānekaṃ mukhaṃ yeṣām| tani ca kānicidekamukhāni ekadvārāṇi, kānicidanekamukhāni-anekadvārāṇi| etatkarmācaṣṭe-srota ityādi| tāni ca karṇādisrotogatānāṃ śalyānāṃ darśananimittaṃ vidadhīta| tathā, kaṇṭhādisrotogatānāṃ rogāṇāṃ darśane-darśananimittaṃ, vidadhīta| tathā, kriyāṇāṃ-śastrakṣārāgniprakṣālanauṣadhapraṇidhānādīnāṃ, sukaratvārtham| tathā, viṣidigdhāṅgādīnāmācūṣaṇāya vidadhīta| tadvistāretyādi| teṣāṃ-nāḍīyantrāṇāṃ, vistāraśca parīṇāhaśca dairghyaṃ ca, tāni srotovaśāt bhavanti| yathā,-anuvāsanottarabastinasyanāḍikādiṣu nirdiṣṭam| §5410