Ashtanga-hridaya-samhita [sanskrit]
273,418 words | ISBN-10: 8121800226 | ISBN-13: 9788121800226
The Sanskrit edition of the Ashtanga-hridaya-samhita, including the commentaries Sarvangasundara and Ayurvedarasayana. The Astangahrdaya-samhita deals with the eight-fold divisions of Ayurveda: (l) Medicine, (2) The science of the special diseases of the supra-clavicular parts of the body (viz. eye, ear, nose, mouth, throat etc.), (3) Surgery, (4) Toxicology, (5) Psycho-therapy, (6) Pediatrics, (7) Rejuvenation and (8) Virilification. Original titles: Vāgbhaṭa Aṣṭāṅgahṛdayasaṃhitā (वाग्भट अष्टाङ्गहृदयसंहिता), Aruṇadatta Sarvāṅgasundarā (अरुणदत्त सर्वाङ्गसुन्दरा), Hemādri Āyurvedarasāyana (हेमाद्रि आयुर्वेदरसायन).
Section 22
nāñjayedbhītavamitaviriktāśitavegite||23||
kruddhajvatitatāntākṣiśirorukśokajāgare||23||
adṛṣṭe'rke śiraḥsnāte pītayordhūmamadyayoḥ||24||
ajīrṇe'gnyarkasantapte divāsupte pipāsite||24||
Commentary: Hemādri’s Āyurvedarasāyana
bhītādīnāmañjanaṃ niṣedhati-nāñjayediti| saṅgrahe tu (sū. a. 32)-"eṣvañjanādūṣmordhvagaḥ saṃrambhāśruvedanāvilatvoṣārāgadūṣikānistodakṛcchronmīlanaśvayathuśukratimirādīn janayet|" iti| tāntaṃ-uṣṇādinā glānamakṣi|
Commentary: Aruṇadatta’s Sarvāṅgasundarā
bhītādīnāmakṣiṇī vaidyo nāñjayet| aśito'tra sadyobhukto vedyaḥ| sadyobhuktasya narasya nayane nāñjayedityarthaḥ| tānte-sūkṣmabhāsurādidarśanādabhighātādvā glāne, akṣiṇī yasya saḥ, tasmin| adṛṣṭe'rke, jaladacchhannatvāt| tathā, śiraḥsnātādiṣu|5