Ashtanga-hridaya-samhita [sanskrit]
273,418 words | ISBN-10: 8121800226 | ISBN-13: 9788121800226
The Sanskrit edition of the Ashtanga-hridaya-samhita, including the commentaries Sarvangasundara and Ayurvedarasayana. The Astangahrdaya-samhita deals with the eight-fold divisions of Ayurveda: (l) Medicine, (2) The science of the special diseases of the supra-clavicular parts of the body (viz. eye, ear, nose, mouth, throat etc.), (3) Surgery, (4) Toxicology, (5) Psycho-therapy, (6) Pediatrics, (7) Rejuvenation and (8) Virilification. Original titles: Vāgbhaṭa Aṣṭāṅgahṛdayasaṃhitā (वाग्भट अष्टाङ्गहृदयसंहिता), Aruṇadatta Sarvāṅgasundarā (अरुणदत्त सर्वाङ्गसुन्दरा), Hemādri Āyurvedarasāyana (हेमाद्रि आयुर्वेदरसायन).
Section 173
tadvadārdrakametacca trayaṃ trikaṭukaṃ jayet||164||
sthaulyāgnisadanaśvāsakāsaślīpadapīnasān||165||
Commentary: Aruṇadatta’s Sarvāṅgasundarā
ārdrakaṃ śuṇṭhīsamānaguṇameva| etacca trayaṃ-maricapippalīśuṇṭhyākhyaṃ, trikaṭusaṃjñaṃ sthaulyādīn jayet|
Commentary: Hemādri’s Āyurvedarasāyana
ārdrakaguṇānāha-tadvaditi| tadvat-nāgaravat| saṅgrahe tvanayorviśeṣa uktaḥ (sū.a. 7)-"ārdrakājjāyate śuṇṭhī saṃskāreṇa laghīyasī||" iti, "āmaṃ grāhitaraṃ takraṃ nāgarīkṛtamārdrakam|" iti ca| maricāditrayasya saṃjñāṃ kurvan guṇānāha-etacceti| etattrayaṃ-maricapippalīnāgarākhyaṃ trikaṭukasaṃjñam| tacca sthaulyādīñjayet| ārdrakasya nāgarādabhinnatvānmaricāditrayaṃ gṛhyate|