Ashtanga-hridaya-samhita [sanskrit]
273,418 words | ISBN-10: 8121800226 | ISBN-13: 9788121800226
The Sanskrit edition of the Ashtanga-hridaya-samhita, including the commentaries Sarvangasundara and Ayurvedarasayana. The Astangahrdaya-samhita deals with the eight-fold divisions of Ayurveda: (l) Medicine, (2) The science of the special diseases of the supra-clavicular parts of the body (viz. eye, ear, nose, mouth, throat etc.), (3) Surgery, (4) Toxicology, (5) Psycho-therapy, (6) Pediatrics, (7) Rejuvenation and (8) Virilification. Original titles: Vāgbhaṭa Aṣṭāṅgahṛdayasaṃhitā (वाग्भट अष्टाङ्गहृदयसंहिता), Aruṇadatta Sarvāṅgasundarā (अरुणदत्त सर्वाङ्गसुन्दरा), Hemādri Āyurvedarasāyana (हेमाद्रि आयुर्वेदरसायन).
Section 127
palāṇḍustadguṇanyūnaḥ śleṣmalo nātipittalaḥ||112||
Commentary: Aruṇadatta’s Sarvāṅgasundarā
palāṇḍuḥ-dhavalākṣakākhyaḥ, tadguṇanyūnaḥ,-tasya-rasonasya guṇāstadguṇāḥ, tairhīnaḥ| laśunātkiñciddhīnaguṇa ityarthaḥ| tathā śleṣmalo nātipittaṃ ca karoti| na tu laśunavatkaphaghno'tipittakṛcca| kaphavātārśasāṃ svede bhakṣaṇe ca prabhāvātpathyaḥ| tantrāntare'nyo'pyuktaḥ, yathā (suśrute sū.a.46|247)-"snigdho ruciṣyaḥ sthiradhātukārī balyo'tha medhākaphapuṣṭidaśca| svādurguruḥ śoṇitapittaśastaḥ sapicchilaḥ kṣīrapalāṇḍuruktaḥ"|| iti|
Commentary: Aruṇadatta’s Sarvāṅgasundarā
palāṇḍuguṇānāha-palāṇḍuriti| tadguṇaiḥ-laśunaguṇaistīkṣṇoṣṇatvādibhiḥ, nyūnaḥ-hīnaśaktibhiryuktaḥ| saṅgrahe tu (sū. a. 7)- "vipāke madhurastu saḥ| kaphaṃ karoti pittaṃ ca, kevalānilanāśanaḥ||" iti|