Apastamba Grihya-sutra [sanskrit]
41,347 words | ISBN-10: 8186937838 | ISBN-13: 9788186937839
The Sanskrit edition of the Apastamba Grihya-sutra with the commentaries of Haradatta (called the Anakula-vritti) and Sudarshana (called the Grihyatatparyadarshana-vyakhya). The Apastamba Grihyasutra is a short treatise on Vedic rituals which, together with the Hiranyakeshin-grihya-sutra, belongs to the Taittiriya School of the Black Yajur-Veda. Original titles: Āpastambagṛhyasūtra (आपस्तम्बगृह्यसूत्र), Haradatta Anākulāvṛtti (हरदत्त अनाकुलावृत्ति), Sudarśana Gṛhyatātparyadarśanavyākhyā (सुदर्शन गृह्यतात्पर्यदर्शनव्याख्या)
Sutra 23.8
yadyenaṃ vṛkṣāt phalamabhinipatedvayo vābhivikṣipedavarṣatarkye vā bindurabhinipatettaduttarairyathāliṅgaṃ prakṣālayīta // ĀpGs_23.8 //
vayaḥ pakṣī kākādiḥ enamabhivikṣipet śirasi pradeśāntare vā /
yadi vā avarṣatarkye varṣa yatra na tarkyeta tasmin kāle deśe vā binduḥ apāṃ stekaḥ abhinipatet tadaṅgaṃ uttaraiḥ 'yadi vṛkṣādi'tyādibhiḥ yathāliṅgaṃ adbhiḥ prakṣālayet /
'yadi vṛkṣā'jiti phalasya /
'ye pakṣiṇaṃ'iti vayasaḥ /
"divo nu mā bṛhata'iti bindoḥ /
yathāliṅgavacanaṃ traye'pi mantrāḥ ekasminnimitte mā bhūvanniti /
tīrthādyatikramavat syāt prasaṅgaḥ, vidhervalīyastvāt //8//
________________________
tatphalanipātādibhirupahataṃ śarīrāṅgamuttarairmantrairyathāliṅgaṃ prakṣālayīta /
tatra'yadi vṛkṣāt'iti phalābhipāte,'ye pakṣiṇaḥ'iti vayo'bhivikṣepe,'divo nu mā bṛhataḥ'iti bindvabhinipāte /
yathāliṅgamiti tu vacanamekaikasminnimitte tribhistribhiḥ prakṣālanaṃ mā bhūditi //9//
athādibhutaprāyaścittam--
10 adbhutaprāyaścittam /
Haradatta’s Anākulā-vṛtti (sūtra 23.8)
enaṃ snātakaṃ vṛkṣāt pracyutaphalaṃ yadyabhiniyatet śirasi pradeśāntare vā /vayaḥ pakṣī kākādiḥ enamabhivikṣipet śirasi pradeśāntare vā /
yadi vā avarṣatarkye varṣa yatra na tarkyeta tasmin kāle deśe vā binduḥ apāṃ stekaḥ abhinipatet tadaṅgaṃ uttaraiḥ 'yadi vṛkṣādi'tyādibhiḥ yathāliṅgaṃ adbhiḥ prakṣālayet /
'yadi vṛkṣā'jiti phalasya /
'ye pakṣiṇaṃ'iti vayasaḥ /
"divo nu mā bṛhata'iti bindoḥ /
yathāliṅgavacanaṃ traye'pi mantrāḥ ekasminnimitte mā bhūvanniti /
tīrthādyatikramavat syāt prasaṅgaḥ, vidhervalīyastvāt //8//
________________________
Sudarśana’s Gṛhyatātparyadarśana-vyākhyā (sūtra 23.8)
yadyenaṃ dvijaṃ vṛkṣātphalaṃ abhi upari nīcairakasmātpatet, yadi vā vayaḥ pakṣī pakṣābhyāmenama bhivikṣipet upari pakṣavātena dhunuyāt, yadi vā avarṣatarkye abhraśūnye nabhasi tasmāddindurapāṃ stokaḥ abhinipatot, vyākhyātam /tatphalanipātādibhirupahataṃ śarīrāṅgamuttarairmantrairyathāliṅgaṃ prakṣālayīta /
tatra'yadi vṛkṣāt'iti phalābhipāte,'ye pakṣiṇaḥ'iti vayo'bhivikṣepe,'divo nu mā bṛhataḥ'iti bindvabhinipāte /
yathāliṅgamiti tu vacanamekaikasminnimitte tribhistribhiḥ prakṣālanaṃ mā bhūditi //9//
athādibhutaprāyaścittam--
10 adbhutaprāyaścittam /