Vipula, Vipulā: 32 definitions

Introduction:

Vipula means something in Buddhism, Pali, Hinduism, Sanskrit, Jainism, Prakrit, the history of ancient India, Marathi, Hindi. If you want to know the exact meaning, history, etymology or English translation of this term then check out the descriptions on this page. Add your comment or reference to a book if you want to contribute to this summary article.

Vipula has 32 English definitions available.

Alternative spellings of this word include Vipul.

Languages of India and abroad

Sanskrit dictionary

[Deutsch Wörterbuch]

Source: Cologne Digital Sanskrit Dictionaries: Böhtlingk and Roth Grosses Petersburger Wörterbuch

Vipula (विपुल):—

1) adj. (f. ā) gross, umfangreich (breit, dick), stark, intensiv; = mahant, viśāla, bṛhant, pṛthu u.s.w. [Amarakoṣa 3, 2, 10.] [Hemacandra’s Abhidhānacintāmaṇi 1430.] [Anekārthasaṃgraha 3, 683.] [Medinīkoṣa 1. 131.] [Halāyudha 4, 14.] = agādha [Hemacandra’s Anekārthasaṃgraha] [Medinīkoṣa] neben pṛthu [Pāraskara’s Gṛhyasūtrāṇi 2, 6.] kuntirāṣṭra [Mahābhārata 4, 12.] sāgarānūpavipulā mahī [Harivaṃśa 6363.] vana [Rāmāyaṇa 1, 2, 11.] pulina [Ṛtusaṃhāra 1, 27.] [Spr. 2828.] [PAÑCAR. 3, 12, 4.] hrada [Mahābhārata 3, 2251.] saras [Bhāgavatapurāṇa 8, 2, 14.] srotāṃsi [Rāmāyaṇa Gorresio 2, 65, 15.] śamī [Mahābhārata 1, 481.] padminī [Rāmāyaṇa Gorresio 2, 57, 5.] vallī [Spr. (II) 494.] chāyā [Mahābhārata 1, 5896.] sabhā [2, 83.] okas [Bhāgavatapurāṇa 8, 24, 18.] patākā [Rāmāyaṇa 2, 64, 9.] prāsa [Mahābhārata 1, 1169.] rathyāḥ gross, breit [Rāmāyaṇa 1, 19, 12.] lokāḥ [Spr. 1342 (II).] ākāśa [2083.] nakṣatramārga [Mahābhārata 3, 1767.] tārakā, graha [Varāhamihira’s Bṛhajjātaka S. 11, 17. 28. 13, 7. 17, 10. 11. 20, 8. 21, 17.] ṣoḍaśahastocchrāyaṃ daśavipulaṃ toraṇaṃ kāryam breit [44, 3.] dick [58, 22.fg.] śirasi tanurvipulaśca madhyadeśe (saṃdhiḥ) [Mṛcchakaṭikā 51, 19.] nakula gross [Amarakoṣa 3, 4, 25, 172.] mūrti [Varāhamihira’s Bṛhajjātaka S. 6, 13.] saṭā [Mahābhārata 7, 7904.] asthi [Suśruta 1, 301, 12.] grīva [Rāmāyaṇa 5, 73, 13.] vāhu [Bhāgavatapurāṇa 5, 5, 31.] bhuja [25, 5.] aṃsa [Rāmāyaṇa 1, 1, 11 (13 Gorresio).] [Varāhamihira’s Bṛhajjātaka S. 68, 34.] śroṇi [Hiḍimbavadha 3, 7.] [Mahābhārata 3, 2971.] [Spr. (II) 1633.] nitambadeśe [Mālavikāgnimitra 42.] vakṣas [Rāmāyaṇa 2, 30, 2.] uras [111, 12.] triṣu (d. i. urasi, lalāṭe und vadane) vipulaḥ [Varāhamihira’s Bṛhajjātaka S. 68, 84.] karṇa [59.] netra. īkṣaṇa, dṛṣṭi [Mahābhārata 1, 5977.] [Rāmāyaṇa 2, 87, 2.] [Rāmāyaṇa] [Gorresio 2, 30, 2. 3, 21, 3.] daṇḍanīti umfangreich [1, 4, 6.] nītiśāstra [79, 20.] racanā [Varāhamihira’s Bṛhajjātaka S.1,2. 104,64.] [Oxforder Handschriften 21,a,32. 79,b,2 v. u.] prabhā intensiv [Rāmāyaṇa 4, 39, 8.] dīdhiti [Varāhamihira’s Bṛhajjātaka S. 3, 40.] karāḥ sich weit ausbreitende Strahlen [BṚH. 2, 20.] vṛṣṭi viel Regen [Varāhamihira’s Bṛhajjātaka S. 24, 29.] kośa reicher Schatz [Rāmāyaṇa 3, 61, 27.] bala zahlreich [Prabodhacandrodaja 3, 7.] janaugha [Rāmāyaṇa 2, 80, 4 (87, 5 Gorresio).] dhanaugha [Spr. 5010.] dhanāgama [Manu’s Gesetzbuch 8, 347.] [Rāmāyaṇa 2, 48, 4 (45, 7 Gorresio).] [Spr. 1887.] dhana [1992. 5044.] vitta [2524.] vasu [Kathāsaritsāgara 23, 26.] āya grosse Einnahme [Rāmāyaṇa Gorresio 2, 109, 53.] lābha Gewinn [Varāhamihira’s Bṛhajjātaka S. 42, 4.] pṛthvīvipuladānaka [PAÑCAR. 2, 7, 20.] bhogāḥ [Spr. 4704.] [Rāmāyaṇa 3, 43, 29.] vipulārthabhogavantaḥ [Varāhamihira’s Bṛhajjātaka S. 68, 67.] guṇāḥ viele [Spr. 2487.] guṇavipuleṣu kuleṣu [Rāmāyaṇa 4, 41, 79.] pūrvasukṛta [Spr. 2051.] vṛtti [Suśruta 2, 395, 12.] śrī [Rāmāyaṇa 3, 54, 28. 6, 95, 22.] [Spr. 3176.] saṃlāpo vipulodayaḥ [Rājataraṅgiṇī 3, 142.] dharma [Mahābhārata 1, 1715.] dharmāvāpti [Rāmāyaṇa 2, 51, 5. 86, 6.] vṛddhi [3, 4, 18.] karman bedeutend [Mahābhārata 4, 31.] [Harivaṃśa 9327.] [Rāmāyaṇa 5, 59, 5.] vrata [Mahābhārata 1, 5126.] vipulaujas [Rāmāyaṇa 2, 96, 24. 4, 1, 24.] tapas [Mahābhārata.13, 207.] yaśas [Rāmāyaṇa 3, 45, 8.] khyāti [Rājataraṅgiṇī 5, 153.] marda [Mahābhārata 1, 1121.] āyāsa [Prabodhacandrodaja 92, 13.] śrama [Bhāgavatapurāṇa 9, 21, 11.] lobha [3, 9, 6.] śoka [Rāmāyaṇa 2, 66, 21. 3, 69, 21.] prīti [2, 79, 2 (75, 19] [SCHL.).] śāpa [Bhāgavatapurāṇa 4, 27, 22.] prasāda [3, 28, 31.] ruj [Śrutabodha] [?(BR.) 5.] daṇḍadhāraṇa [Mahābhārata 3, 2244.] āśaya [Rājataraṅgiṇī 4, 241.] buddhi [Mahābhārata 2, 925.] buddhi adj. [Suśruta 1, 14, 4.] prajña [Mahābhārata 3, 11285.] mati [Varāhamihira’s Bṛhajjātaka S. 51, 44.] [Spr. 1104. 2829. fg.] [Kathāsaritsāgara 53, 197.] hṛdaya [Spr. 2829, v. l.] sattva [Rāmāyaṇa Gorresio 2, 64, 10.] vaṃśa so v. a. vornehm [Mahābhārata 1, 2313.] kula [Rāmāyaṇa 3, 1, 12.] gṛha [Mahābhārata 13, 3784.] kāla lange Zeit [Harivaṃśa 2954.] svana, nāda, dhvani so v. a. laut [Mahābhārata 1, 6037. 3, 393. 8679. 5, 3812.] [Rāmāyaṇa 6, 101, 34.] [Varāhamihira’s Bṛhajjātaka S. 19, 13.] stuvanti yāntaṃ vipulairvacobhiḥ [Harivaṃśa 13125.] ativipula [Spr. (II) 1435] (kha). ativipulatara (pṛṣṭha) [Gītagovinda 1, 6.] suvipula [Varāhamihira’s Bṛhajjātaka S. 48, 79] (siddhi) . [Mahābhārata 3, 2302] (śrī). suvipulaujas [Rāmāyaṇa 1, 7, 5.] praṇādāḥ [Mahābhārata 1, 5348.] śaṅkhaśabda [Harivaṃśa 13221.] Das unbelegte pula mit derselben Bed. wie vipula ist aller Wahrscheinlichkeit nach erst aus diesem geschlossen worden. —

2) m. Nomen proprium a) eines Fürsten der Sauvīra [Mahābhārata 1, 5536] (nach der Lesart der ed. Bomb., vitula ed. Calc.). eines Schülers des Devaśarman [13, 2248. 2262. fgg. 7671.] eines Sohnes des Vasudeva [Bhāgavatapurāṇa 9, 24, 45.] — b) eines Berges [Oxforder Handschriften 39,b,10.] [Hiouen-Thsang I][?I,23. im Westen (Osten Viṣṇupurāṇa)] des Meru [Medinīkoṣa] [Viṣṇupurāṇa 168.] [Mārkāṇḍeyapurāṇa 54, 20. fg. 56, 13.] = sumeru und himālaya [Dharaṇīkoṣa im Śabdakalpadruma] —

3) f. ā die Erde (vgl. pṛthvī, mahī) [Hemacandra’s Abhidhānacintāmaṇi 938.] [Hemacandra’s Anekārthasaṃgraha] [Halāyudha 2, 1.] — b) Name der Dākṣāyaṇī auf dem Berge Vipula [Oxforder Handschriften 39,b,10.] — c) eine best. Varietät des Āryā-Metrums [Medinīkoṣa] [Colebrooke] [?II,154,a. Weber’s Indische Studien.8,296. fgg. 300. fg. 305.] ādi, mukha, antya, jaghana, ubhaya, mahā [297. 300.fg.] eine best. Varietät des Vaktra [339.] [Colebrooke II, 158 (IV, 5).] bha, ra, na, ta, ma, ya, ja ebend.

context information

Sanskrit, also spelled संस्कृतम् (saṃskṛtam), is an ancient language of India commonly seen as the grandmother of the Indo-European language family (even English!). Closely allied with Prakrit and Pali, Sanskrit is more exhaustive in both grammar and terms and has the most extensive collection of literature in the world, greatly surpassing its sister-languages Greek and Latin.

Discover the meaning of vipula in the context of Sanskrit from relevant books on Exotic India

See also (Relevant definitions)

Relevant text

Like what you read? Consider supporting this website: