Tul, Tūl, Tuḷ: 10 definitions

Introduction:

Tul means something in Hinduism, Sanskrit, biology, Tamil. If you want to know the exact meaning, history, etymology or English translation of this term then check out the descriptions on this page. Add your comment or reference to a book if you want to contribute to this summary article.

Tul has 9 English definitions available.

The Sanskrit term Tuḷ can be transliterated into English as Tul or Tuli, using the IAST transliteration scheme (?).

Languages of India and abroad

Sanskrit dictionary

[Deutsch Wörterbuch]

Source: Cologne Digital Sanskrit Dictionaries: Böhtlingk and Roth Grosses Petersburger Wörterbuch

Tul (तुल्):—, tolayati ( [DHĀTUP. 32, 59]) und tulayati (vgl. [Scholiast] zu [Bhaṭṭikavya 16, 16]), te; die erste Form selten in übertr. Bed.; nach [Vopadeva’s Grammatik] auch tolati .

1) aufheben: idaṃ dhanurahaṃ divyaṃ tolayiṣyāmi pāṇinā [Rāmāyaṇa Gorresio 1, 69, 15.] (dhanuḥ) tolayāmāsa [3, 4, 44.] śilāṃ pragṛhya mahatīṃ tolayāmāsa [Harivaṃśa 6859.] tolayāmāsa tāṃ sthalam (sarasaḥ) [Rāmāyaṇa 6, 82, 158.] tolayan [4, 9, 91.] tolayitvā [?81. 6, 82, 158. 1, 69, 16 (Gorresio). Harivaṃśa 16310.] pṛthivī tolayiṣyate pass. [Bhaṭṭikavya 16, 16.] tolita [Rāmāyaṇa 6, 80, 24.] tadgṛhītvā (dhanuḥ) tataskṛṣṇastulayāmāsa [Harivaṃśa 4504.] bāhubhistulayanvyoma [2635.] tulayitvā [3946. 4505.] tulita [Raghuvaṃśa 4, 80. 12, 89.] —

2) durch Aufheben eines Dinges sein Gewicht bestimmen, wägen, abwägen (der Wagebalken an der Wage entspricht den Armen des Menschen), mit etwas Anderm zusammenhalten und genau prüfen, mit prüfendem Misstrauen ansehen: utkṛtya sa svayaṃ māṃsam tulayāmāsa kapotena samam [Mahābhārata 3, 10588.] satyaṃ purā tulayatā svayaṃbhuvā [Rāmāyaṇa 2, 61, 9.] aśvamedhasahasraṃ ca satyaṃ ca tulayā dhṛtam . tulayitvā tu paśyāmi satyamevātiricyate .. [10.] [Mahābhārata 12, 7269.] [Varāhamihira’s Bṛhajjātaka S. 27], a, 1. tulitaṃ tulāyām [10.] tulito taḥ -ūnaḥ [67, 107.] [Mitākṣarā 145, 12.] — ekaikamātmanaḥ karma tulayitvā [Mahābhārata 12, 2394.] aprameyaṃ hi tattejaḥ śakyaṃ tulayituṃ na vai [Rāmāyaṇa 3, 51, 21.] yaccaivaṃ tolayāmi tvām [4, 9, 104.] khalvahaṃ tvāṃ na tulaye nāvamanye ca [100.] sāmarthyaṃ tulayantyaham [5, 56, 32.] kaḥ śraddhāsyati bhūtārthaṃ sarvo māṃ tulayiṣyati [Mṛcchakaṭikā 33, 5 (= 90, 18). 58, 24.] —

3) im Gewicht gleichmachen mit; gleichschätzen, gleichstellen, vergleichen; mit dem instr. oder mit einem adv. auf vatḥ sitasarṣapāṣṭakaṃ taṇḍulo bhavettaṇḍulaistu viṃśatyā tulitasya dve lakṣe [Varāhamihira’s Bṛhajjātaka S. 81 (80,a),12.] tulayāma lavenāpi na svargaṃ nāpunarbhavam . bhagavatsaṅgisaṅgasya [Bhāgavatapurāṇa 1, 18, 13 (= 4, 30, 34).] tulaye [4, 24, 57.] na brāhmaṇaistulaye bhūtamanyat [5, 5, 23.] tṛṇavadbhāṣitaṃ tāsāṃ tulayāmāsa [Rāmāyaṇa 5, 56, 91.] mukhaṃ śleṣmāgāraṃ tadapi ca śaśāṅkena tulitam [Bhartṛhari 3, 17.] —

4) Jmd die Wage halten, sich messen können mit; gleichen; mit dem acc.: antaḥsāraṃ ghana tulayituṃ nānilaḥ śakṣyati tvāma [Meghadūta 20.] antastoyaṃ maṇimayabhuvastuṅgamabhraṃlihāgrāḥ prāsādāstvāṃ (ghana) tulayitumalaṃ yatra taistairviśeṣaiḥ 65. prāṇānāṃ tulitavisinīpattrapayasām [Bhartṛhari 3, 7.] in gleichem Maasse besitzen, erreichen: māyāvikalparacitairapi ye (rathāḥ) tadīyairna syandanaistulitakṛtrimabhaktiśobhāḥ [Raghuvaṃśa 13, 75.] — Vgl. tolana, tolya, tūl, dul, andolay, āndolay, hindolay, hillolay . — ā aufheben: (dhanuḥ) na śekurātolayitumapi pūrayituṃ kutaḥ [Rāmāyaṇa Gorresio 1, 34, 10.] — ud

1) aufheben: khaṅgamuttolya [Oxforder Handschriften 95,a,2. 103,a,40.] aufrichten, errichten: toraṇānāṃ śreṇayaḥ samantāducchīyantām = uttolyantām [Scholiast] zu [Prabodhacandrodaja 26, 7.] —

2) wägen: uttolya [DIVYAT. im Śabdakalpadruma 1248,a,15.] — Vgl. uttolana . — sam gegen einander abwägen: utkṛtyotkṛtya māṃsāni tulayā samatolayat [Mahābhārata 13, 2607.] ākiṃcanyaṃ ca rājyaṃ ca tulayā samatolayam [12, 6571.]

--- OR ---

Tūl (तूल्):—, tūlati (tūlayati [Vopadeva’s Grammatik]) wägen (vgl. tul) [DHĀTUP. 15, 20.] tūlayate = tūṇayate füllen [Vopadeva’s Grammatik] in [DHĀTUP. 33, 16.]

--- OR ---

Tul (तुल्):—

3) naitāṃste tulayāmi diese kann ich dir nicht gleichstellen [VṚDDHACĀṆ. 12, 16.] —

4) in gleichem Maasse besitzen, erreichen [Spr. 187.] — sam, śrutvāpi te saṃtulayanti tattvam abwägen [Spr. 4311.]

Source: Cologne Digital Sanskrit Dictionaries: Sanskrit-Wörterbuch in kürzerer Fassung

Tul (तुल्):—, tolati , tolayati (ausnahmsweise in übertragener Bed.) , tulayati , te (metrisch) , —

1) aufheben.

2) durch Aufheben eines Dinges sein Gewicht bestimmen , wägen , abwägen , mit etwas Anderm zusammenhalten und genau prüfen , mit prüfendem Misstrauen ansehen. gurulāghavatastolayeta ( yet?) [Carakasaṃhitā 3,8.] —

3) im Gewicht gleich machen mit , gleichschätzen , gleichstellen , vergleichen ; mit Instr. , Gen. (nur [Indische sprüche 1713]) oder einem Adv. auf vat. —

4) Jmd die Wage halten , sich messen können mit , gleichen , in gleichem Maasse besitzen , erreichen ; mit Acc. — Mit ā aufheben. — Mit ud

1) aufheben.

2) aufrichten , errichten.

3) wägen.

4) erregen. kopam [Dhūrtanāṭaka] — Mit sam abwägen , gegen einander abwägen.

--- OR ---

Tūl (तूल्):—, tūlati , tūlayati (niṣkarṣe , iyattāparicchede) , tūlayate (pūraṇe). — anutūlay s. bes.

context information

Sanskrit, also spelled संस्कृतम् (saṃskṛtam), is an ancient language of India commonly seen as the grandmother of the Indo-European language family (even English!). Closely allied with Prakrit and Pali, Sanskrit is more exhaustive in both grammar and terms and has the most extensive collection of literature in the world, greatly surpassing its sister-languages Greek and Latin.

Discover the meaning of tul in the context of Sanskrit from relevant books on Exotic India

See also (Relevant definitions)

Relevant text

Like what you read? Consider supporting this website: